"စစ္ကဲေမာင္ေထာ္ေလး "

(၁)
ဗိုလ္ဆြန္ပက္လမ္းသည္ ကြၽန္ေတာ္ႏွင့္ အရင္းႏွီးဆုံးလမ္း ျဖစ္သည္။ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းတက္ေသာအခါ ထိုလမ္းထဲတြင္ ပဲခူး-ရန္ကုန္ ဥႆာယာဥ္လိုင္း စတင္ေျပးဆြဲသည့္လမ္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းပိတ္သည့္ ေန႔မ်ားတြင္ တကၠသိုလ္မွ ၿမဳိ႕ထဲထြက္ၿပီး ေရႊေခါင္းေလာင္းဆိုင္တြင္ လက္ဖက္ရည္ႏွင့္ ေကာ္ျပန္႔စားသည္။ ၿပီးလွ်င္ ဟီးႏိုးလိုင္းကားျဖင့္ ပဲခူးသို႔ ျပန္သည္။ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္ေလာက္က ရန္ကုန္-ပဲခူး ကားခမွာ ငါးက်ပ္ ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္က ဗိုလ္ဆြန္ပက္လမ္းဟု မေခၚေသး။ ေမာင္ေထာ္ေလးလမ္းဟုသာ ေခၚၾကသည္။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၉ ရက္ေန႔မွ ေမာင္ေထာ္ေလးလမ္းအစား ဗိုလ္ဆြန္ပက္လမ္းဟု ေျပာင္းလိုက္ၾကသည္။ အဂၤလိပ္ေခတ္က ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ရွိ လမ္းအမည္ အေတာ္မ်ားမ်ားကို အဂၤလိပ္အမည္မ်ား မွည့္ေခၚထားၾကသည္။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္သာမက ဆိုရွယ္လစ္ေခတ္ တစ္ေခတ္လုံး ေမာင္ေထာ္ေလးလမ္းဟု တြင္ခဲ့ေသာလမ္းကို ႏိုင္ငံေတာ္ ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႕ လက္ထက္က်မွ အမည္ေျပာင္းလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။
ဗိုလ္ဆြန္ပက္ ဆိုသည္က အဂၤလိပ္ နယ္ခ်ဲ႕တို႔ကို ဆန္႔က်င္သည့္ ခ်င္းအမ်ဳိးသား ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္။ နယ္ခ်ဲ႕ကို ဆန္႔က်င္ေတာ္လွန္ေသာ ေခါင္းေဆာင္ကို ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ လမ္းအမည္ တပ္လိုက္သည္ဆိုလွ်င္ ေမာင္ေထာ္ေလး ဆိုသည့္သူသည္ မည္သူနည္းဟု စဥ္းစားစရာ ျဖစ္သည္။
ေမာင္ေထာ္ေလး မည္သူနည္း။ ကြၽန္ေတာ့္စိတ္ထဲတြင္ ေတာက္ေလွ်ာက္ ပေဟဠိ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ နယ္ခ်ဲ႕လက္ပါးေစေလာ၊ အဂၤလိပ္ သစၥာခံေလာ။ အဘယ္ေၾကာင့္ သူ႔အမည္အစား ဗိုလ္ဆြန္ပက္ကို အစားထိုးရသနည္း။ ဗိုလ္ဆြန္ပက္လည္း တိုင္းရင္းသားတစ္ေယာက္၊ ေမာင္ေထာ္ေလးကလည္း မြန္အမ်ဳိးသား တစ္ေယာက္ ျဖစ္ေၾကာင္း ကြၽန္ေတာ္သိ လိုက္ရသည္။
သမိုင္းတြင္ လူစားထိုး လဲလွယ္ခံရျခင္း ဆိုသည္မွာ အနည္းငယ္ေတာ့ စဥ္းစားစရာ ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ကြၽန္ေတာ့္အေနႏွင့္ ေမာင္ေထာ္ေလးအေၾကာင္း စူးစမ္းေလ့လာမိပါသည္။

(၂)

ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕တို႔ စိုးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္ခ်ိန္က ပထမႏွင့္ ဒုတိယ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ စစ္ပြဲမ်ားတြင္ ပါဝင္ခဲ့ၾကသည့္ အဂၤလိပ္ စစ္ဗိုလ္မ်ားကို ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ရွိ လမ္းအမည္မ်ားကို အဂၤလိပ္ စစ္ဗိုလ္အမည္မ်ား ေပးခဲ့ၾကသည္။ ထိုအခါ ၿမဳိ႕သူၿမဳိ႕သားမ်ားက ဦးေထာ္ေလးႏွင့္ ဦးခိုင္တို႔ကို ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ သူတို႔၏ အမည္မ်ားျဖင့္ လမ္းအမည္မ်ား ထည့္သြင္းေခၚဆိုရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကရာမွ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕တြင္ ေမာင္ေထာ္ေလးလမ္းႏွင့္ ေမာင္ခိုင္လမ္းဟူ၍ အမည္တြင္ခြင့္
ရခဲ့ၾကသည္။
ေမာင္ေထာ္ေလးေခၚ ဦးေထာ္ေလးသည္ ယခု (ဗိုလ္ဆြန္ပက္) လမ္းအတြင္းရွိ ႏွစ္ေပါင္း ရာေက်ာ္ေနၿပီျဖစ္ေသာ ကြန္ဗင့္ေက်ာင္းႀကီး ေဆာက္ရန္ လုပ္ေဆာင္မႈကို အျပင္းအထန္ ကန္႔ကြက္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ သူက မြန္လူမ်ဳိး ဗုဒၶဘာသာဝင္ တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး သူေနထိုင္ရာလမ္းတြင္ ခရစ္ယာန္ သာသနာျပဳ ေက်ာင္းႀကီးတစ္ေက်ာင္း လာေဆာက္ၿပီး ခရစ္ယာန္ သာသနာ ထြန္းကားမည္ကို စိုးရိမ္ေသာေၾကာင့္ တားျမစ္ဆန္႔က်င္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ဦးေထာ္ေလး အမည္ေရွ႕တြင္ စစ္ကဲဆိုသည့္ ဂုဏ္ပုဒ္ရွိသည္။ အဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ပြဲအတြင္းက အဂၤလိပ္တို႔သည္ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ သိမ္းတိုက္ပြဲကို ေရေၾကာင္းမွကတစ္ဆင့္ ထိုးစစ္ဆင္ရာတြင္ ဦးေထာ္ေလးသည္ ကမ္းနားလမ္းမွ ခုခံတိုက္ခိုက္ရင္းက ေနာက္ဆုံးတပ္ကို ဆုတ္ခဲ့ၿပီး ေရႊတိဂုံကုန္းေတာ္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ရာတြင္လည္း ေမာင္ေထာ္ေလးလမ္းကပင္ ဆုတ္ခြာလာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤအခ်က္မ်ားေၾကာင့္ လမ္းကို ေမာင္ေထာ္ေလးလမ္းဟု အမည္ေပးခဲ့ရေၾကာင္း အဂၤလိပ္တို႔က မွတ္တမ္းတင္ခဲ့သည္။
သို႔ျဖစ္ရာ ေမာင္ေထာ္ေလးလမ္းေခၚ ဗိုလ္ဆြန္ပက္လမ္းသည္ ရာဇဝင္သမိုင္းမွတ္တမ္း ရွိခဲ့သည့္ လမ္းတစ္လမ္း ျဖစ္သည္။ စစ္ကဲ ေမာင္ေထာ္ေလးလမ္းကို ကုန္းေဘာင္ေခတ္က မုန္႔တီကုန္းဟု ေခၚၾကသည္။

(၃)

စစ္ကဲေမာင္ေထာ္ေလးကို ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၃၅ ခုႏွစ္၊ ခရစ္ႏွစ္ ၁၇၇၄ ခုႏွစ္တြင္ မုတ္ကြၽန္း၌ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္သည္ ဆင္ျဖဴရွင္ေခၚ ေျမဒူးမင္း နန္းစံသည့္ အခ်ိန္လည္း ျဖစ္သည္။ ေမာင္ေထာ္ေလး၏ မိဘမ်ားသည္ မုတၱမမြန္မ်ဳိးမွ ဆင္းသက္လာသူမ်ား ျဖစ္ေသာ္လည္း ျမန္မာမင္းထံတြင္ အမႈထမ္းေသာ မြန္လူမ်ဳိး မင္းမႈထမ္းမ်ား ျဖစ္ၾကၿပီး ေမာင္ေထာ္ေလး တစ္ႏွစ္သား အ႐ြယ္ခန္႔တြင္ ရန္ကုန္သို႔ လာေရာက္ အေျခစိုက္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသူမ်ား ျဖစ္သည္။
ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ ဘိုးေတာ္ဦးဝိုင္း လက္ထက္ အသက္သုံးဆယ္ေက်ာ္ အ႐ြယ္တြင္ ဒလၿမဳိ႕စား ျဖစ္လာသည္။ ဘႀကီးေတာ္ ဘုရားလက္ထက္တြင္လည္း မင္းေက်ာ္သီဟ (ေက်ာ္ထင္သီဟသူ) ဘြဲ႕ကို ခံယူခဲ့ရသည္။ ထိုစဥ္က သန္လ်င္ၿမဳိ႕ဝန္သည္ သမိန္ဘ႐ူးဘြဲ႕ခံ ေမာင္စပ္ ျဖစ္သည္။ ေမာင္စပ္သည္ သန္လ်င္တြင္ မြန္-ဗမာ ေသြးခြဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္း၊ အဂၤလိပ္မ်ားႏွင့္ တိတ္တဆိတ္ ဆက္သြယ္ ကုန္သြယ္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေနသျဖင့္ မြန္လူမ်ဳိးလည္းျဖစ္၊ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္လည္းရွိေသာ ေမာင္ေထာ္ေလးႏွင့္ ေမာင္စပ္တို႔သည္ သင့္ျမတ္ျခင္း မရွိၾကေပ။
ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ မိမိအုပ္ခ်ဳပ္ရသည့္ ဒလကို ႏိုင္နင္းစြာ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္သည့္အျပင္ မိမိနယ္ပယ္အတြင္း ဗုဒၶဘာသာ ထြန္းကားေရးအတြက္ ဘုရား၊ ဂူ၊ ေက်ာင္းပ်က္မ်ားကို ျပဳျပင္ တည္ေဆာက္ျခင္း၊ ဗုဒၶစာေပမ်ားကို ကိုယ္တိုင္ ေငြကုန္ေၾကးက်ခံၿပီး ေပထက္ အကၡရာ တင္ေစျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
၁၈၁၅ ခုႏွစ္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ အေရးအခင္း ျဖစ္ပြားသည့္အခါတြင္ ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ စစ္မႈထမ္းခဲ့ရာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္စၾကာ ဝန္ႀကီး၏ လက္ေအာက္တြင္ စစ္သူရဲ ၇၀၀ ကိုအုပ္ခ်ဳပ္ရသည့္ စစ္ကဲႀကီး ျဖစ္လာသည္။
အဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ပြဲ စတင္ျဖစ္ပြားရာတြင္ ပန္းဝါႏွင့္ ရာမူးဘက္တြင္ ျမဝတီမင္းႀကီး ဦးစႏွင့္ စစ္သူႀကီး မဟာဗႏၶဳလတို႔၏ ႏွိမ္နင္းမႈေၾကာင့္ အဂၤလိပ္တပ္မ်ား ရန္ကုန္ဘက္သို႔ ျပန္ဆုတ္လာခဲ့ရသည္။ ရန္ကုန္သို႔ ဆုတ္လာေသာ အဂၤလိပ္တပ္မ်ားသည္ စစ္မ်က္ႏွာ သစ္ဖြင့္ကာ ရန္ကုန္ကို သိမ္းပိုက္ႏိုင္ေရးအတြက္ ဆာအာခ်ီေဘာလ္ ကင္းဘဲဦးေဆာင္ၿပီး ထိုးစစ္ဆင္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုစဥ္က ရန္ကုန္ ၿမဳိ႕ေစာင့္တပ္မ်ားကို ဦးစီးရသည့္ ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ အဂၤလိပ္တို႔ ကမ္းေပၚ မတက္ႏိုင္ေစေရးအတြက္ အျပင္းအထန္ ခုခံတိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကသည္။
ေမာင္ေထာ္ေလးႏွင့္ မတည့္သည့္ သန္လ်င္ၿမဳိ႕ဝန္ ေမာင္စပ္သည္ ပုဇြန္ေတာင္ ခံတပ္ဘက္မွ လမ္းဖြင့္ ေပးလိုက္ေသာေၾကာင့္ အဂၤလိပ္တို႔သည္ ပုဇြန္ေတာင္ဘက္မွ ၿမဳိ႕ေပၚသို႔ တက္လာႏိုင္ခဲ့သည္။ စစ္ကဲ ေမာင္ေထာ္ေလး၏ တပ္မ်ားသည္ အျပင္းအထန္ ခုခံရာမွ အင္အားခ်င္း မမွ်သျဖင့္ ေရႊတိဂုံ ကုန္းေတာ္ဘက္သို႔ ဆုတ္ခြာ တပ္စြဲထားခဲ့သည္။ ေမာင္ေထာ္ေလးႏွင့္ တပ္သားမ်ားသည္ ေရႊတိဂုံဘုရား အာဇာနည္ကုန္း၊ ေသြးေဆးကန္ဘက္မွ အဂၤလိပ္တို႔ကို ျပန္လည္ခုခံ တိုက္ခိုက္ရင္း ေရႊတိဂုံကုန္းေတာ္ တနဂၤေႏြေထာင့္ တြင္ အဂၤလိပ္ ကာနယ္တစ္ဦးႏွင့္ ေမဂ်ာတစ္ဦး က်ဆုံးခဲ့သည္။ ေနာက္ဆုံး အဂၤလိပ္တို႔ကုိ လက္နက္အင္အား မယွဥ္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ေမာင္ေထာ္ေလးႏွင့္ တပ္မ်ားသည္ ကမာ႐ြတ္ဘက္သို႔ ဆုတ္ခြာခဲ့ရသည္။
၁၈၂၆ ခုႏွစ္တြင္ မင္းႀကီးမဟာဗႏၶဳလ က်ဆုံးၿပီး ရႏၲပိုစာခ်ဳပ္ျဖင့္ စစ္ေျပၿငိမ္းခဲ့ၿပီးေနာက္ စစ္ကဲ ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ ဒလၿမဳိ႕ကို ဆက္လက္အုပ္ခ်ဳပ္သည္။ သန္လ်င္စား ေမာင္စပ္သည္ အဂၤလိပ္တို႔ႏွင့္ ပူးေပါင္းၿပီး ျမန္မာဘုရင္ကို ေတာ္လွန္ပုန္ကန္သည္။ ေမာင္စပ္က ေမာင္ေထာ္ေလးကို မိမိတို႔ႏွင့္ ပူးေပါင္းၿပီး ျမန္မာဘုရင္ကို တိုက္ခိုက္ရန္ ေသြးေဆာင္ေသာ္လည္း ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ ပူးေပါင္းျခင္း မရွိေပ။ ျမန္မာဘုရင္သည္ မြန္လူမ်ဳိးမ်ားအေပၚ သကၤာမကင္း ျဖစ္လာသည္ကို သိျမင္လာေသာေၾကာင့္ ေမာင္ေထာင္ေလးသည္ ေမာ္လၿမဳိင္ဘက္သို႔ တိမ္းေရွာင္ခဲ့ေလသည္။

(၄)

ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ ေမာ္လၿမဳိင္သို႔ ေရာက္စဥ္ကလည္း ေမာ္လၿမဳိင္ကို စည္ကားေအာင္ ျပဳျပင္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ နာမည္ရခဲ့သည္။ ၁၈၃၅ ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလိပ္အစိုးရက သူ႔ကို ေမာ္လၿမဳိင္တြင္ တရားသူႀကီး စစ္ကဲခန္႔ကာ ၿမဳိ႕႐ြာ ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးကို ေဆာင္႐ြက္ခိုင္းခဲ့သည္။ ေမာင္ေထာ္ေလး ႐ုံးစိုက္ တရားစီရင္ရာေနရာကို ယခုတိုင္ စစ္ကဲကုန္းဟု ဂုဏ္ျပဳေခၚေဝၚရသည္အထိ ထင္ရွားခဲ့သည္။
၁၈၅၂ ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ဒုတိယစစ္ပြဲ ျဖစ္ပြားခဲ့ျပန္သည္။ အိႏၵိယ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ ေလာ့ဒ္ဒါလဟိုဇီသည္ ဇူလိုင္လတြင္ ရန္ကုန္သို႔ ေရာက္လာၿပီး ပဲခူးနယ္ဘက္ကိုပါ ဆက္လက္ သိမ္းပိုက္ရန္ ျပင္ဆင္ေနခဲ့သည္။ ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ ေမာ္လၿမဳိင္ၿမဳိ႕ႀကီးကို ၂၅ ႏွစ္တာ ျပန္လည္ စည္ပင္ေရး ႀကဳိးစားေဆာင္႐ြက္ ႏိုင္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ နာမည္ေကာင္းမ်ား ရခဲ့သည္။
ထိုအခ်ိန္တြင္ ေရႊတိဂုံဘုရားတြင္ တပ္စြဲထားေသာ အဂၤလိပ္ စစ္တပ္မ်ားသည္ ေရႊတိဂုံ ေစတီေတာ္ႀကီး၏ ဌာပနာတိုက္ကို ေဖာက္ထြင္းေနေၾကာင္း သတင္းရသျဖင့္ ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ ရန္ကုန္သို႔ အျမန္လာေရာက္ခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ ေရာက္သည့္အခါ ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ အဂၤလိပ္အစိုးရ အဆင့္ဆင့္သို႔ ေရႊတိဂုံ ေစတီေပၚတြင္ အဂၤလိပ္တပ္မ်ား မဖြယ္မရာ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားကို တင္ျပတိုင္ၾကားခဲ့သည္။
အဂၤလိပ္ စစ္တပ္သည္ ပထမစစ္ပြဲၿပီးစဥ္ ကတည္းက ေမာင္ေထာ္ေလးႏွင့္တပ္ဖြဲ႕ ေရႊတိဂုံကုန္းမွ ဆုတ္ခြာသြားစဥ္ကပင္ ေရႊတိဂုံကုန္းေပၚ တပ္စြဲၿပီး တူးေဖာက္မႈမ်ားကို ျပဳလုပ္ေနခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဒုတိယစစ္ပြဲ ကာလတြင္လည္း ေရႊတိဂုံကုန္းေတာ္ တစ္ခုလုံးကို တူးေဖာက္ ထားသည္မွာ ျမင္မေကာင္းေအာင္ ျဖစ္ေနခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္ စစ္သားမ်ားသည္ ေရႊတိဂုံကုန္းေတာ္ ဌာပနာတိုက္ကို ရည္စူးၿပီး လိုဏ္ေခါင္းမ်ား တူးေဖာက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့ၾကေပ။ ထိုအခ်ိန္က ေရႊတိဂုံ ေစတီေတာ္တြင္ တပ္စြဲထားသည့္ အဂၤလိပ္တပ္မွ ဗိုလ္ဖေရဇာ (Lt.A.Fraser) ဦးေဆာင္ၿပီး ဌာပနာတိုက္ ေဖာက္ေနျခင္းကို ေမာင္ေထာ္ေလး ဦးေဆာင္ တိုင္ၾကားတားျမစ္ျခင္းေၾကာင့္ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ ေလာ့ဒ္ဒါလဟိုဇီက အမိန္႔ထုတ္ျပန္ တားဆီးခဲ့ရေလသည္။
ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ ရန္ကုန္ ျပန္ေရာက္လာၿပီးေနာက္ ဌာပနာတိုက္ကို ေရာက္ရန္ ေဖာက္ခဲ့သည့္ တြင္းေပါက္ဝမ်ားကို ျပန္လည္ ပိတ္ဆို႔ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ေလသည္။ အတြင္းေက်ာက္ဖ်ာ ေရာက္လုလု ျဖစ္ေနသည့္ လိုဏ္ေခါင္းႀကီးကို ဂဝံေက်ာက္၊ ေငြအုတ္ခ်ပ္မ်ားျဖင့္ တစ္ထပ္ခ်င္း စနစ္တက် ပိတ္ဆို႔ျခင္း ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ ေရႊတိဂုံေစတီႀကီး၏ အထက္ခ်ရားသီးမွ ဖိနပ္ေတာ္တိုင္ ကိုယ္လုံးျပည့္ ေရႊသကၤန္း ကပ္လွဴပူေဇာ္ျပန္သည္။ ထီးေတာ္ႀကီးကိုလည္း ေရႊျပားခတ္ၿပီး ေငြသား သံေသဆည္းလည္းေပါင္း ၉၆၀ အပါအဝင္ ေရႊ၊ ေငြတို႔ျဖင့္ ေရာစပ္ထားသည့္ ေညာင္႐ြက္မ်ား တပ္ဆင္ကာ ပူေဇာ္ခဲ့သည္။ တနဂၤေႏြေထာင့္တြင္ ပ်က္စီးေနေသာ ေနာင္ေတာ္ႀကီး ေစတီကိုလည္း ျပန္လည္ မြမ္းမံခဲ့ကာ ေက်ာက္စာတိုင္ စိုက္ခဲ့သည္။

(၅)

စစ္ကဲ ေမာင္ေထာ္ေလးေခၚ ဦးေထာ္ေလးသည္ အသက္ ၇၇ ႏွစ္အ႐ြယ္တြင္ ေမာ္လၿမဳိင္ စစ္ကဲ တရားသူႀကီးဘဝမွ ပင္စင္ယူၿပီး ရန္ကုန္တြင္ လာေရာက္ အေျခခ် ေနထိုင္ခဲ့သည္။ ဝိတိုရိယ ဘုရင္မႀကီးက ဦးေထာ္ေလးကို က်က္သေရေဆာင္ ေရႊစလြယ္ရမင္း ဘြဲ႕ေပးအပ္ၿပီး ခ်ီးျမႇင့္ဂုဏ္ျပဳခဲ့သည္။
ဦးေထာ္ေလးသည္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၂၈ ခုႏွစ္ အသက္ ၉၃ ႏွစ္အ႐ြယ္တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။
ရည္ညႊန္း - စစ္ကဲေမာင္ေထာ္ေလး၊ စီးပြားေရး ျမင့္ဦး၊ ႐ႈမဝမဂၢဇင္း၊ ဇန္နဝါရီ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္

ေက်ာ္ဗလ
Credit :  http://www.thevoicemyanmar.com/index.php/society/item/4432-skm