" ေတာင္ပိုင္း အာဖရိကရဲ႕ လီဆိုသိုႏိုင္ငံမွာ က်တဲ့့ႏွင္း ....ဆရာစိုးျမင့္ (ေမ့ေဆး) "

 

ကၽြန္ေတာ္ေရာက္ခဲ့ဘူးတဲ့ Mohale Dam

  လီဆိုသို မွာေ၀တဲ့့ႏွင္း × ဆရာစိုးျမင့္ (ေမ့ေဆး) 

မွတ္မိပါေသးတယ္၊ ကၽြန္ေတာ္ နမီးဘီးယားနိုင္ငံ မွာတုန္းကပါ။ အဲဒီတုန္းက ဂ်ာမန္ေဆးေက်ာင္းသား ေတြနဲ႔တစ္ေန႔စကားစပ္မိ လို႔ကၽြန္ေတာ္က (ဆီး)နွင္းကိုတသက္ နဲ႕တစ္ကိုယ္ တစ္ခါမွ မျမင္ဘူးဘူး ဆိုေတာ့သူတို႔အားလံုးက အံ့ႀသသြားၾကတယ္။ သူတို႔ဂ်ာမနီ အလည္လာခဲ့ပါ၊ ႏွင္းေရအ၀တိုက္ပါမယ္တဲ့။ ဟုတ္တယ္ေလ ကၽြန္ေတာ္ တို႔ဆီမွာ နွင္းဆိုတာ ဟိုးေျမာက္ဖက္ဖ်ား ခါခဘိုရာဇီ နားတစ္၀ိုက္ေလာက္ မွာသာ ရွိတတ္တာမို႔ ကၽြန္ေတာ္ေျပာ တာလြန္မယ္မထင္ပါ။ ေနာင္မွာလည္းနွင္းနဲ႔ ေရစက္ဆံုျဖစ္
လိမ့္မယ္လို႔ ေယာင္လို႔မွ်မေတြးခဲ့မိ တာလည္းအမွန္ပါ။

                                                  ႏွင္းစေတြ႔ရတဲ့ Pitsang ျမိဳ႕ေလးသို႔ အ၀င္

ဒါေပမဲ့ လူ႔ဘ၀ဆိုတာက အဆန္းသား၊ မထင္မွတ္တဲ့အရာေတြက တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာျဖစ္ျဖစ္ လာတတ္တာမို႔ ခုေတာ့ ဒီနိဳင္ငံမွာႏွင္းနဲ႔ နဖူးေတြ႔ဒူးေတြ႔ ဆံုခဲ့ရပါျပီ။ အာဖရိက ဆိုလွ်င္လူတိုင္းလိုလိုက သဲကႏၱာရနဲ႔  ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႔တဲ့ ေဒသလို႔ထင္တတ္ႀက တာခ်ည္းပါ။ ဒါေပမဲ့လီဆိုသို ဆိုတာက Mountain Kingdom ေတာင္ေပၚနိဳင္ငံပါ။ ေတာင္ပိုင္း အာဖရိကမွာ အျမင့္ဆံုး ေတာင္ေတြ ေပၚရွိတာမို႔ Roof of Africa လို႔ တင္စား ေခၚေ၀ၚတာလည္းရွိပါတယ္။ အာဖရိကတိုက္ တစ္တိုက္လံုး မွာနိုင္ငံေပါင္း ၅၆ နိုင္ငံရွိတဲ့အနက္
တစ္ခုတည္းေသာ ပံုမွန္ႏွင္း က်တတ္တဲ့၊ အပူခ်ိန္ သုညဒီဂရီ ေအာက္ မွာရွိတတ္တဲ့ နိဳင္ငံပါ။ ဒါေႀကာင့္မို႔ ဒီနိုင္ငံမွာႏွင္းနဲ႔ ဆံုစည္း ရတာမဆန္းပါ။ တစ္ကယ္တမ္း ဆံုစည္းရ ေတာ့ ႏွင္းကစိတ္ကူးယဥ္ ထဲကလို ခ်စ္္စရာလံုး၀မေကါင္းပါ။

                                             ဆီးႏွင္းဖံုးေနတဲ့ေတာင္ေပၚရြာေလး

ေဒသႏၱရ ဗဟုသုတအေန နဲ႔ေျပာရရင္ေတာ့ ဒီနိုင္ငံရဲ႕ေျမအေနအထားက အေနာက္ေတာင္ ဘက္ကေန အေရွ့ေျမာက္ ဘက္ကိုျမင့္တက္သြား ပါတယ္။ ျမိဳ႕ေတာ္ Maseru နဲ႔အဓိက ျမိဳ႕ရြာအေတာ္မ်ားမ်ား ကနိုင္ ငံရဲ႕အေနာက္ ေတာင္ဘက္ ေျမနိမ့္ပိုင္း Low land မွာရွိတာပါ၊ ဒါသည္ပင္ ေပေပါင္း ၄၈၀၀ (မီတာ ၁၆၀၀) ျမင့္ေနပါျပီ။ (Maseru မွာပံုမွန္အားျဖင့္ေတာ့ ႏွင္းက်ေလ့မရွိပါ)
တကယ့္  ေျမျမင့္ပိုင္း High land ေတြက်ေတာ့ ေပေပါင္း တစ္ေသာင္းေက်ာ္ ထိျမင့္ျပီး ေဆာင္းမွာ ၄-၅ လခန္႔ ႏွင္းက်ေလ့ရွိပါတယ္။ အဲဒီလိုျမင့္တဲ့ ေတာင္ေတြႀကားမွာ ဆည္ႀကီးေတြ ေဆာက္ထားတာ အ့ံႀသ စရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ ႀကီးမားျပီး ကမၻာ့ အျမင့္ဆံုးဆည္ေတြ စာရင္း ၀င္ပါတယ္။ ဒီထဲမွာ Katse Dam ဆိုတာက အာဖရိကတိုက္ တစ္ခုလံုးမွာ မွာ အျမင့္ဆံုး နဲ႔ အရြယ္အစားမွာေတာ့ ဒုတိယအႀကီးဆံုးပါ။  ဒီဧရာမ ဆည္ေတြက tourist attraction sites ေတြပါ။ ဒီဆည္ေရေတြကိုပဲ ေတာင္အာဖရိက နိုင္ငံကို ေရာင္းစား တာအေတာ္ စီးပြါးျဖစ္ပါတယ္။  အျခားသယံဇာတ ဆိုလို႔ဘာမွမယ္မယ္ရရ မရွိတဲ့ ဒီနိုင္ငံအဖို႔ အဓိက ၀င္ေငြရလမ္းပါ၊ (ေရအားလွ်ပ္စစ္ ကိုေတာ့ ျပည္တြင္းမွာအဓိကသံုးပါတယ္)

ကၽြန္ေတာ္ ႏွင္းနဲ႔ ဆံုစည္းခဲ့ရပံုကို စကားျပန္ဆက္ ရရင္ေတာ့ အဲဒီေန႔က ၂၀၀၉- ႀသဂုတ္လ ၁-ရက္ ေန႔ပါ။ ရံုးပိတ္ရက္ မို႔ထံုးစံအတိုင္း ကၽြန္ေတာ့ မိတ္ေဆြႀကီး UK နိုင္ငံသား Dr Tuppin ကခရီးထြက္ဖို႔ အေဖၚစပ္ တာနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔  Katse Dam ခါေဆး ဆည္ ႀကီးဆီညအိပ္ ခရီးထြက္ခဲ့ႀကတာပါ။ သူတို႔လင္မယား
နဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ ေပါင္း၃ေယာက္ပါ။ ခရီးစဥ္က အေရွ႕ေျမာက္ဘက္ ကီလိုမီတာ ၁၂၀ ေ၀းတဲ့ Leribe ျမိဳ႕ေလး ဆီ ေရာက္ေအာင္ ပထမေမာင္းျပီး ေနာက္၊ ေတာင္ဘက္ ၂၆ ကီလို ေ၀းတဲ႔ Pitsang ျမိဳ႕ေလး ကိုျဖတ္ ေမာင္းရမွာပါ။ ခရီးကသိပ္မေ၀းလွေပမဲ့ ထံုးစံအတိုင္း ေတာင္ေပၚလမ္းမွာ ေပတစ္ေသာင္း ခန္႔ (၂၉၅၀ မီတာ) ျမင့္တဲ့ Mataika Lisiu passဆိုတဲ့ေတာင္ႀကား ကိုေက်ာ္ျပီးမွ ဆည္ႀကီးရွိရာ ေပ ၆၀၀၀ အျမင့္ ျပန္ဆင္းရမွာပါ။ ဒီေတာ့ကာ ေတာ္ရံုကားမရုန္းနိင္ပါ။ သူ႔ Pajaro 4x4 နဲ႔ဆိုေတာ့အံကိုက္ပါပဲ။

ႀသဂုတ္လ ဆိုတာေဆာင္းတြင္း ဆိုေပမဲ့ အဲဒီရက္ေတြတုန္းက အေအးေပါ့ျပီး သာသာယာယာ ရွိတာမို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘာအပူအပင္မွ်မရွိပါ။  တစ္လမ္းလံုး ဓါတ္ပံုေတြ ရိုက္ စကားေတြေျပာနဲ႔ ေပ်ာ္စရာေကါင္း ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ Pitsang ျမိဳ႕ေလးကို နံက္ ၁၁ နာရီေလာက္ ေရာက္ေတာ့ တည္းခိုခန္းတစ္ခုမွာ နံက္စာ ၀င္စားႀကပါတယ္။ အဲဒီျမိဳ႕ေလးက အေတာ္ေလး ျမင့္ေနျပီမို႔ ျမိဳ႕ထဲလမ္းေဘး၀ဲယာမွာ ယခင္ေန႔မ်ား ကက်ထားတဲ့ ႏွင္းအႀကြင္းအက်န္ ေတြကိုစေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီျမိဳ႕ေလးကေနေရွ႕ခရီး ဆက္ေတာ့ ေတာင္တက္လမ္း ကပိုျပီးမတ္ လာတာေတြ႕ရပါတယ္။ အျခားဆလြန္းကား ေတြေတာင္ သြားေနတာမို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကားအဖို႔ေတာ့ ဒါကအေသးအမႊားပါ။ ဒါေပမဲ့ အခါမဟုတ္တဲ့ မိုးကတဖြဲဖြဲနဲ႔ စ၊ရြာလာတာမို႔ သတိေတာ့ ထားေမာင္းရပါတယ္။ ေမာင္းယင္းေမာင္းယင္း နဲ႔မိုးသီးလိုလို ႏွင္းလိုလို စက်လာတာသတိ
ထားလာမိျပီး လမ္းကလဲသိသိသာသာ မတ္လာပါတယ္။ လမ္းေပၚမွာလည္း ပထမ မိုးေရစိုေနရာကေန တစ္ျဖည္းျဖည္း ျဖဴလိုက္လာတာမို႔ ငါတို႔ေတာ့ႏွင္းေတာထဲ ကားေမာင္းေနရျပီ ဆိုတဲ့အသိနဲ႔ ေပ်ာ္သလိုလို ပါပဲ။ ပူရမွန္းလည္းသတိမရပါ။ ဒါနဲ႔ ေရွ႕ဆက္ေမာင္းလာလိုက္တာ ေရွ႕က သြားတဲ့ကားဘီးရာေတြ ပိုပိုနက္လာတာ ျမင္ရေတာ့ ႏွင္းထုကပိုပို ထူလာတယ္ဆိုတာသတိထားမိလာပါတယ္။ သိပ္မၾကာပါဘူး ႏွင္းေတြ တဖြဲဖြဲပိုမ်ားလာ ျပီးလမ္းေပၚမွာလည္း ေရွ႕ကားဘီးရာ ေတြ မေတြ႕ရေတာ့။ တစ္ေနရာမွာေတာ့ ဆလြန္းကားတစ္စီးလမ္းလည္ေခါင္မွာရပ္ေနတာေတြ႔ရပါတယ္၊ တကယ္ေတာ့ ဒီလမ္းမ်ိဳးနဲ႔ သူတို႔ကားနဲ႔ ကဘယ္လိုမွမအပ္စပ္ပါ၊ ဘယ္လိုမ်ားဆက္ေမာင္းႀကမလဲမသိ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကားကေတာ့ခပ္ ႀကြားႀကြား ပဲသူတို႔ ကိုျဖတ္ေက်ာ္ျပီးဆက္ေမာင္းလာလိုက္တာ ေတာင္ထိပ္ကိုပင္လွမ္းျမင္ရတဲ့ေနရာေရာက္ေနပါျပီ။ ႏွင္းကေတာ့ ဆက္အားေကာင္းဆဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပါဂ်ရိုကလဲ ဆက္ရုန္းဆဲပဲ။ ဒါနဲ႔ ဘာမွမႀကာလိုက္ပါဘူး သြားယင္းနဲ႔ ကားကလက္ယာဘက္ကို လည္ထြက္သြားလို႔ အားလံုး အထိတ္တလန္႔ ျဖစ္ကုန္ႀကပါတယ္။ တေလွ်ာက္လံုးေမာင္းလာတာက Tuppin ရဲ႕ မိန္းမ Andy ပါ။ Tuppin လဲလန္႔သြားျပီး ကားကို ခ်က္ခ်င္း ပဲရပ္ခိုင္းျပီး အားလံုးဆင္းလိုက္ႀကပါတယ္။  ကားကလမ္းေပၚမွာ ကန္႔လန္႔ႀကီး ျဖစ္ေနျပီးေတာင္နံရံ ကို ဦးတည္ေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ၀ဲဘက္မွာေတာ့ ေတာင္ေစာင္း ဆင္ေျခေလွ်ာႀကီးပါ၊ လမ္းေပၚမွာေရခဲ ထုကလဲ တစ္ေပေလာက္ရွိပါတယ္။ တကယ့္ ကိုထိတ္လန္႔ စရာျမင္ကြင္းပါ။ အကယ္၍သာ ကားက ယာဘက္မဟုတ္ပဲ ဘယ္ဘက္ကိုသာ ဆြဲသြားမယ္ဆိုရင္ ေတာ ့ကၽြန္ေတာ္တို႔ အားလံုးေတာင္ေစာင္း မွာေရခဲျပင္ေလွ်ာစီးသြားဖို႔ပါ၊ ဒါဆုိ ေတာင္ေအာက္ျပန္ေရာက္ သြားဖို႔ပါ။

                                         ကန္႔လန္႔ျဖစ္ေနတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကားေလး

Tuppin ကေတာ့စိတ္ေအးေအး ပါပဲ သူကိုယ္တိုင္စတီယာရင္ ၀င္ကိုင္ျပီးကါးကို ျပန္တည္႔ဖို႔ႀကိဳးစားပါတယ္။ ေရခဲရဲ႕မ်က္ႏွာျပင္ ဆိုတာက သိတဲ့အတိုင္းပဲ ေခ်ာမြတ္ေနတာမို႔ ကားတာယာနဲ႔ ေရခဲမႈံေတြႀကား မွာစလစ္ ျဖစ္တာ ဗြက္နစ္တာထက္အျပန္ တစ္ရာ ပိုဆိုးမယ္ထင္ပါတယ္၊ ေနာက္တာယာ၂လံုးက ပန္းအထူအပါးမညီ ၀ဲဘက္ကပိုမ်ားျပီး ယာဘက္ ကပါးေနတာမို႔ ယာဘက္ဘီးက စလစ္ျဖစ္ေနျပီး မရုန္းနိုင္ပဲ ကားကယာဘက္ ဆြဲသြားတာပါ။ သူဘယ္လိုပဲႀကိဳးစား ရုန္းရုန္ုး ကားက ေရွ႕သြားမည္႕အစား တစ္ေနရာထဲမွာ တင္ပတ္ခ်ာ လည္ ေနတာပါ။ Tuppin ကေတာ့ေတာ္ရံုနဲ႔လက္ေလွ်ာ့ တတ္တာမဟုတ္လို႔ မရရေအာင္ ဆက္ႀကိဳးစား ပါေသးတယ္ ဒါေပမဲ့မရပါ။

                                             ေနာက္ေႀကာင္းျပန္လွည္႕တဲ့ခရီးအစ

ေနာက္ဆံုးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လက္ေလွ်ာ့ျပီး လာရာလမ္း အတိုင္းျပန္ေမာင္း ခဲ့ရပါတယ္။ ေတာင္ထိပ္ ကိုျမင္ေနရ တဲ့ေနရာထိေရာက္ျပီးမွ ဆုတ္ျပန္ခဲ့ရတဲ့အျဖစ္ကေတာ့ အသဲယား စရာပါ။ အျပန္လမ္းက်ေတာ့ သူ႕ဘီးရာအတိုင္း ျပန္ေမာင္းလာရတာမို႔ လို႔လားမသိ စလစ္လံုး၀မျဖစ္ေတာ့ပါ။ လမ္းေပၚမွာေရခဲထုက တျဖည္းျဖည္း ထူရာက ေနပါးလိုက္လာျပီး Pitsang ျမိဳ႕ေရာက္ေတာ့ ေရခဲလံုး၀မျမင္ရေတာ့ပါ။ အျပန္လမ္း မွာ ဆလြန္းကား ၃-၄စီး  ေတာင္ထိပ္ဘက္ကို ဦးတည္ ေမာင္းတက္လာတာ ေတြ႔ရပါ ေသးတယ္ သူတို႔ လည္း ကၽြန္ေတာ္ တို႔လိုပဲႏွင္းေတာထဲမွာ ေဂၚျပားေလးေတြနဲ႔ ေရခဲေတြရွင္းနဲ႔ ကားဆင္းတြန္း ေနႀကတာပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရဲ႕ 4x4 Pajero ပင္မေမာင္း နိဳင္တဲ့လမ္းကိုသူတို႔ ဘယ္ပံုဆက္ေမာင္းႀကမယ္ မသိပါ။ ကံေကာင္းတယ္လို႔ ဆိုရမွာပါ ေနာက္ေန႔မွာ ကားအက္စီးဒင္း နဲ႔တစ္ေယာက္မွ ေဆးရံုေရာက္လာတယ္လို မႀကားမိပါ၊ ေရာက္လာရင္လဲ ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ေတြ႔မွာပါ။

                                           အျပန္လမ္းမွာဆံုရတဲ့ဘ၀တူ ခရီးသြားမ်ား

ေနာင္ကိုကၽြန္ေတာ့ ဂ်ာမန္ေက်ာင္းသား ေတြနဲ႔ျပန္ဆံု ခဲ့လွ်င္၊ ငါေတာ့ႏွင္းေတာတိုးခဲ့ဘူးျပီ မင္းတု႔ိ ဆီလာလည္စရာမလိုေတာ့ဘူး လို႔ႀကြားနိုင္သြားပါျပီ။

                                        ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကပ္လြဲသြားခဲ့တဲ့  Katse Dam  ႀကီး

စိုးျမင့္-ေမ့ေဆး
ေခတၱ Maseru, Lesotho
21 Mar 2010

Credit : http://imyanmargo.com/