" ေတာင္ၿပိဳကန္ႀကီး၏ အႏၲရာယ္ "

 

၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္အတြင္းက အဆက္မျပတ္ ႐ြာသြန္းခဲ့သည့္ မိုးေၾကာင့္ ေတာင္မ်ားၿပိဳက်ကာ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ အထက္ ေပေပါင္း ၄၄၀၀ ေက်ာ္ အျမင့္တြင္ သဘာဝအေလ်ာက္ ကန္ႀကီးတစ္ကန္ ျဖစ္ေပၚေနသည္ဟူေသာ သတင္းသည္ ေရႀကီးေရလၽွံမႈအၿပီး ဩဂုတ္လမွ စတင္၍ ျပည္သူမ်ားအၾကား ပ်ံ႕ႏွံ႔ခဲ့သည္။ 
အဆိုပါကန္ႀကီးသည္ ႀကီးမားလြန္းလွ သည့္အတြက္ ၿပိဳက်လာပါက တြီလြိေခ်ာင္း ေဘးဝဲယာေန ေက်း႐ြာမ်ားအေပၚ ဖုံးလႊမ္းႏိုင္သျဖင့္ ျပည္သူမ်ား ေ႐ႊ႕ေျပာင္းၾကရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း ကန္ႀကီးအား ျမင္ေတြ႕ခဲ့ရသည့္ မုဆိုးတစ္ဦးက ေျပာသည္ဟူသည့္ စကားသည္ ေလာေလာလတ္လတ္ ေရေဘး ႀကဳံေတြ႕ခဲ့ရသည့္ ျပည္သူမ်ားအၾကား စိုးရိမ္ေနၾကသူမ်ား ရွိသကဲ့သို႔ ယုံတမ္းပုံျပင္ တစ္ခုအျဖစ္သာ မွတ္ယူခဲ့ၾကသူမ်ားလည္း ရွိသည္။
“ကန္ႀကီးကိုေတာ့ လာၾကည့္တာ မဟုတ္ဘူး။ ႐ြာနားက ေတာင္ယာစိုက္ခင္း ကေန ေျမပုံမို႔မို႔ႀကီးကို လွမ္းျမင္ေနရေတာ့ ကန္ႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ေနၿပီဆိုၿပီး သိခဲ့ၾကတယ္” ဟု ေျမၿပိဳကန္ႏွင့္ ရွစ္မိုင္ေက်ာ္အကြာ ဟန္ကင္ေက်း႐ြာမွ ေက်း႐ြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရမႉး ဦးရန္ဒိုထန္က ေျပာသည္။
ဟန္ကင္ေက်း႐ြာသည္ စစ္ကိုင္းတိုင္း ေဒသႀကီး ကေလးၿမိဳ႕ ရာဇၿဂိဳဟ္ဆည္မွ အေနာက္ဘက္ ၁၂ မိုင္အကြာ၊ ခ်င္းျပည္နယ္ တြန္းဇံၿမိဳ႕နယ္အတြင္း ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ အထက္ ေပေပါင္းေလးေထာင္ေက်ာ္တြင္ တည္ရွိသည့္ ေက်း႐ြာျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ေက်း႐ြာ၏ ေအာက္ေျခတြင္ တြန္းဇံၿမိဳ႕နယ္ရွိ ေတာင္တန္းမ်ားမွ ျမစ္ဖ်ားခံစီးဆင္းလာသည့္ တြီလြီေခ်ာင္းမွာ ရစ္ေခြစီးဆင္းေနၿပီး မိုးရာသီကာလ ေျမၿပိဳက်မႈေၾကာင့္ ညိဳ႕မႈိင္းေနေသာ သစ္ပင္မ်ားအစား ေျမသားျဖဴျဖဴႀကီးမ်ား ကိုသာ ေခ်ာင္းအားအေပၚစီးမွ ျမင္ေတြ႕ရသည့္ ဟန္ကင္ေက်း႐ြာမွ လွမ္းျမင္ေနရသည္။
ဟန္ကင္ေက်း႐ြာသားမ်ား မွလြဲ၍ ကန္ႀကီးကို မျမင္ဖူးေသးေသာ စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီး ကေလးၿမိဳ႕နယ္အတြင္းရွိ ငါးသိန္းေသာ ျပည္သူမ်ားအၾကား ေကာလာဟလ ျဖစ္ေနေသာ ေရကန္ႀကီး အမွန္တကယ္ ရွိေၾကာင္း မည္သူမၽွ အတပ္မေျပာႏိုင္ေသးခင္ ဩဂုတ္ ေနာက္ဆုံးပတ္က နတ္ေျမာင္းေခ်ာင္း အတိုင္း စီးဆင္းလာသည့္ ေရမ်ားႏွင့္ ေမ်ာလာသည့္ သစ္လုံးႀကီးမ်ား ပါဝင္သည့္ ႏြံထုႀကီးသည္ တြိးခိန္ဇန္ (ေခၚ) ဟားခါးေလးေက်း႐ြာ အပါအဝင္ ေက်း႐ြာသုံး႐ြာရွိ လူေနအိမ္မ်ားကို ဖုံးလႊမ္းသြားၿပီးေနာက္ ျပည္သူမ်ား၏ စိုးရိမ္စိတ္သည္ ပိုမိုႀကီးမားလာခဲ့သည္။
ထိုသို႔ စိုးရိမ္ႀကီးမားေနေသာ ေဒသခံမ်ား သတင္းမွန္ သိရွိေစရန္ အတြက္ ကေလးၿမိဳ႕ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ရာဇၿဂိဳဟ္ဆည္စီမံကိန္း တည္ေဆာက္ေရးမွ အင္ဂ်င္နီယာအခ်ိဳ႕ ပူးေပါင္းကာ ကန္ႀကီးရွိေနသည့္ ေနရာသို႔ သြားေရာက္ ေလ့လာခဲ့ၾကသည္။ ထိုသို႔ ေလ့လာခဲ့ၿပီးေနာက္ ကေလးၿမိဳ႕ ရာဇၿဂိဳဟ္ဆည္အတြင္း စီးဝင္သည့္ ေနရဥၥရာ ေခ်ာင္းထဲသို႔ ခ်င္းျပည္နယ္ တြန္းဇံၿမိဳ႕နယ္ ဟန္ကင္ေက်း႐ြာမွ ရွစ္မိုင္ခန္႔အကြာ ေတာင္ေပၚတစ္ေနရာတြင္ ေတာင္မ်ား ၿပိဳက်ၿပီးျဖစ္လာေသာ ကန္ႀကီးတစ္ခု သဘာဝအေလ်ာက္ ရွိလာသည္မွာ အမွန္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိခဲ့ရသည္။ ယင္းေနာက္ သဘာဝအေလ်ာက္ ျဖစ္ေပၚေနသည့္ ကန္ႀကီးႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ကၽြမ္းက်င္ ပညာရွင္မ်ားျဖင့္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီ ပထမပတ္အတြင္းက သြားေရာက္ ေလ့လာ စူးစမ္းမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။
ေရနည္းကာလ ျဖစ္သည့္ ေဖေဖာ္ဝါရီ ပထမပတ္တြင္ ေတာင္ၿပိဳကန္၏ မ်က္ႏွာျပင္ အက်ယ္သည္ ၁၀၀ ဒသမ ၄၄ ဧက
က်ယ္ဝန္းၿပီး ကန္အတြင္း သိုေလွာင္ထားရွိေသာ ေရထုထည္ပမာဏမွာ ၁၂,၅၈၁ ဧကရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရွိခဲ့ရသည္ဟု သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့သည့္ အဖြဲ႕၏ တိုင္းတာထားမႈ အရသိရသည္။
ရာဇၿဂိဳဟ္ဆည္သည္ ကန္ေရျပည့္ မ်က္ႏွာျပင္အက်ယ္ ဧက ၉၈၀၊ ကန္ေရျပည့္ ေရေလွာင္ဧက ပမာဏ ငါးေသာင္းႏွစ္ေထာင္ႏွင့္ ကန္ေရေသ ေရေလွာင္ပမာဏ ၈၀၀၀ ဧက ေရကိုေလွာင္ႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရာဇၿဂိဳဟ္ဆည္ေရထုႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ပါက ေတာင္ၿပိဳကန္၏ ေဖေဖာ္ဝါရီ ေရနည္းကာလအတြင္း ေရေလွာင္ထားႏိုင္မႈသည္ ငါးခ်ိဳးတစ္ခ်ိဳးအထိ ေလွာင္ထားႏိုင္သည္ဟု ေတာင္ၿပိဳကန္သို႔ သြားေရာက္ တိုင္းတာခဲ့သည့္ ပညာရွင္မ်ား၏ တြက္ခ်က္မႈအရ သိရသည္။ ေတာင္ၿပိဳကန္သည္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွ ၿပီးစီးကာ စတင္ေရေလွာင္မႈ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ရာဇၿဂိဳဟ္ဆည္ႏွင့္ အထက္ မိုင္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ အကြာတြင္ တည္ရွိသည္။
ထို႔ျပင္ ေတာင္ၿပိဳကန္အား ေရထြက္သည့္ဘက္မွ ကာထားသည့္ သဘာဝအေလ်ာက္ ျဖစ္ေနသည့္ ေဘာင္အျမင့္သည္ လက္ရွိ တြီလြီေခ်ာင္းၾကမ္းျပင္မွ ကန္ေဘာင္ ေပၚအထိ ေပေပါင္းေထာင္ေက်ာ္ ျမင့္မားၿပီး ကန္ေဘာင္၏ အက်ယ္မွာ ေပတစ္ရာေက်ာ္ေက်ာ္ က်ယ္ဝန္းသည္။ အဆိုပါ အက်ယ္ အဝန္းရွိ ေျမသားထုသည္ အၾကမ္းအားျဖင့္ က်င္းေပါင္း သိန္း ၃၀ အထိ ရွိႏိုင္သည္ဟု သြားေရာက္တိုင္းတာခဲ့သည့္ ပညာရွင္မ်ား၏ တြက္ခ်က္မႈအရ သိရသည္။ ထိုသို႔ က်င္းေပါင္း သိန္း ၃၀ ရွိသည့္ ကန္ေဘာင္၏ ေျမသားသည္ သက္ႏုေက်ာက္မ်ား ျဖစ္သည့္ ႐ႊံ႕ေက်ာက္၊ ရွည္းေက်ာက္ႏွင့္ သဲေက်ာက္ဟူသည့္ ေက်ာက္သုံးမ်ိဳးျဖင့္ ပိတ္ထားသည့္ ေဘာင္ျဖစ္ေနသည္ဟု ေတာင္ၿပိဳကန္သို႔ သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့ေသာ ဘူမိေဗဒပညာရွင္တစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။
“ဒီေက်ာက္သုံးမ်ိဳးထဲက အမ်ားဆုံးေတြ႕ရတဲ့ ႐ႊံေက်ာက္နဲ႔ ရွည္းေက်ာက္က ေရနဲ႔ထိတာနဲ႔ ႐ႊံ႕ေတြျဖစ္သြားတတ္တဲ့ ေက်ာက္မ်ိဳး။ အဲဒီလိုေက်ာက္က ေရနဲ႔လည္းထိမယ္၊ လႈပ္ရွားမႈဒဏ္လည္း ခံရမယ္ဆိုရင္ ႐ႊံ႕ေရေတြ ျဖစ္သြားမယ္” ဟု ၎က ဆိုသည္။
ထို႔ျပင္ ေတာင္ၿပိဳကန္၏ ေဘာင္သည္ ေျမၿပိဳၿပီး ျဖစ္လာသည့္အတြက္ ေအာက္ေျခရွိ သစ္ပင္သစ္တုံးမ်ား အေပၚ ဖိမိရာမွ အေပါက္မ်ား ျဖစ္ေနသည္လား၊ ႐ႊံေက်ာက္မ်ားအတြင္းမွပဲ ေရစိမ့္ထြက္ေနသည္လား မခြဲျခားႏိုင္ေသာ္လည္း ေတာင္ၿပိဳကန္၏ ေအာက္ေျခတြင္ ေရမ်ားစိမ့္ထြက္ေနၿပီး တြီလြီေခ်ာင္းအတိုင္း စီးဆင္းေနသည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္ဟု အထက္ပါ ဘူမိေဗဒပညာရွင္ တစ္ဦးက ေျပာသည္။
“ကန္ေအာက္ေျခကေတာ့ ေရစိမ့္ထြက္ေနတာ မွန္တယ္။ တစ္လအတြင္းကို ကိုးေပေလာက္ ေရေလ်ာ့သြားတယ္” ဟု ေတာင္ၿပိဳကန္သို႔ တစ္လျခား ႏွစ္ႀကိမ္ သြားေရာက္ခဲ့သည့္ ကေလးလြင္ျပင္မွ ဦးသန္႔ဇင္လင္းက ေျပာၾကားသည္။
႐ႊံေက်ာက္မ်ား၏ ေအာက္ေျခမွ ေရစိမ့္ထြက္ေနျခင္းေၾကာင့္ ေအာက္ေျခ ေဘာင္ေပ်ာ္ႏိုင္မည့္ ႐ႊံေက်ာက္ေဘာင္ႀကီးသည္ မိုးရာသီေရမ်ားကာလ ဆိုပါက ေတာင္ၿပိဳကန္ ၿပိဳက်ႏိုင္ဖြယ္ အေနအထားရွိသည္ဟု သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့သည့္ ပညာရွင္မ်ားက သုံးသပ္ ေျပာၾကားသည္။
“ေလ့လာေတြ႕ရွိမႈေတြ အရေတာ့ သဘာဝအေလ်ာက္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ကန္ေတြဟာ ခုႏွစ္လကေန ရွစ္လအတြင္း က်ိဳးက်ဖို႔က ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ရွိတယ္” ဟု ေတာင္ၿပိဳကန္သို႔ သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့သည့္ သစ္ေတာဦးစီးဌာနမွ အၿငိမ္းစား ၫြန္ၾကားေရမႉး၊ ေျမၿပိဳကန္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေလ့လာေနသည့္ ပညာရွင္တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည့္ ဦးေမာင္ေမာင္သန္းက ေျပာၾကားသည္။ ေဖေဖာ္ဝါရီမွ စတင္၍ ေရနည္းကာလ ျဖစ္သည့္ ေႏြရာသီကာလ အတြင္းတြင္မူ မည္သို႔မွ ျဖစ္ႏိုင္စရာ မရွိေသးေၾကာင္း ဦးေမာင္ေမာင္သန္းက ေျပာသည္။
႐ႊံေက်ာက္မ်ားျဖင့္ ကာထားသည့္ ေတာင္ၿပိဳကန္၏ ေဘာင္ႀကီးေအာက္မွ ေရစိမ့္ထြက္ေနျခင္း မိုးရာသီေရနည္းကာလ ကန္အတြင္း စီးဝင္သည့္ ေရမ်ားသည့္ အခ်ိန္တြင္ ကန္ေဘာင္ေပၚမွ ေရမ်ား လၽွံက်လာပါက ကန္ေဘာင္ႀကီး ဝုန္းကနဲ ပြင့္ထြက္ မသြားႏိုင္သည့္တိုင္ေအာင္ ေရတိုက္စားျခင္း ခံရမႈေၾကာင့္ တျဖည္းျဖည္း ၿပိဳက်မည္မွာ ေသခ်ာသည္ဟု ေတာင္ၿပိဳကန္သို႔ သြားေရာက္ ေလ့လာသည့္ ဘူမိေဗဒပညာရွင္မ်ားက သုံးသပ္သည္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္အတြင္းက ျဖစ္ေပၚခဲ့သည့္ ဟားခါးေလးေက်း႐ြာ အတြင္း ဝင္ေရာက္သည့္ ႐ႊံႏြံမ်ားသည္ ယခုလက္ရွိ တည္ရွိေနသည့္ ကန္ႀကီးနီးပါး ရွိသည့္ ကန္တစ္ခုၿပိဳက်ခဲ့ၿပီး နတ္ေျမာင္း ေခ်ာင္းတစ္ေလၽွာက္ရွိ ေက်း႐ြာမ်ားအတြင္း ဝင္ေရာက္ဖုံးလႊမ္းသြားျခင္း ျဖစ္သည္ဟု နာဆာၿဂိဳလ္တုမွ တိုင္းတာထားခ်က္ကို ထုတ္ျပန္ထားခ်က္အရ သိရသည္။
ထိုသို႔ ဖုံးလႊမ္းမႈေၾကာင့္ ဟားခါးေလး ေက်း႐ြာ၊ နန္းက်င္းေဆာင္ေက်း႐ြာ၊ ျမစိမ္း ျမလင္းေက်း႐ြာေန ျပည္သူမ်ား အသက္ေသဆုံးမႈ မရွိခဲ့ေသာ္လည္း လူေနအိမ္မ်ား ေမ်ာပါပ်က္စီးၿပီး ယင္းေနရာမ်ားတြင္ ေနထိုင္ရဲျခင္း မရွိၾကေတာ့သည့္အတြက္ ကုန္းျမင့္ေက်း႐ြာ အသစ္ေနရာသို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ ေနထိုင္ရန္ ျပဳလုပ္ေနမႈမွာလည္း ႐ႊံ႕ဖုံးလႊမ္းၿပီး ငါးလခန္႔ၾကာသည္အထိ ေျပာင္းေ႐ႊ႕မႈ မၿပီးေသးေၾကာင္း ေရေဘးသင့္သူမ်ား၏ ေျပာျပခ်က္အရ သိရသည္။

တြီလြီေခ်ာင္းဖ်ားတြင္ သဘာဝအေလ်ာက္ ျဖစ္ေပၚေနသည့္ ကန္ကို ကာထားသည့္ ေျမသားထုႀကီးသည္ တစ္စကၠန္႔လၽွင္ ၅၀ မီတာ အလ်င္ႏႈန္းျဖင့္ စကၠန္႔ေပါင္း ၁၆၀ အတြင္း ၃၉၅ မီလီယံတန္အထိ ၿပိဳက် ေ႐ြ႕လ်ားသြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ၿဂိဳလ္တုမွတစ္ဆင့္ တိုင္းတာထားသည့္ မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားခ်က္အရ သိရသည္။
အဆိုပါ မီလီယံတန္ရွိ ေျမသားထုႏွင့္ ေရနည္းခ်ိန္ တိုင္းတာမႈအရ လူသားတို႔ ဖန္တီးထားသည့္ ရာဇၿဂိဳဟ္ဆည္၏ ေရေလွာင္ပမာဏ ငါးခ်ိဳးတစ္ခ်ိဳးရွိသည့္ ေရသည္ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ အထက္ ေပေပါင္း ေလးေထာင္ေက်ာ္မွ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ အထက္ ေပေပါင္း ၆၆၀ ေက်ာ္ ျမင့္ေသာ ရာဇၿဂိဳဟ္ဆည္ အတြင္းသို႔ မိုးရာသီ ေရမ်ားခ်ိန္တြင္ စီးဝင္မည္ဆိုပါက ရာဇၿဂိဳဟ္ဆည္ ေအာက္ဘက္တြင္ရွိေသာ ေနရဥၹရာေခ်ာင္း တစ္ေလၽွာက္ေန ငါးသိန္းေသာ ျပည္သူမ်ားအတြက္ စိုးရိမ္ဖြယ္အေနအထားတြင္ ရွိေနသည္ဟု ေျမၿပိဳကန္သို႔ သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့သည့္ အမည္မေဖာ္လိုသည့္ ကၽြမ္းက်င္ ပညာရွင္တစ္ဦးက သုံးသပ္ေျပာၾကားသည္။
၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွ စတင္တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွ စတင္ ေရေလွာင္ႏိုင္သည့္ ရာဇၿဂိဳဟ္ဆည္သည္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လအတြင္းက ႐ြာသြန္းခဲ့သည့္ မိုးေရေၾကာင့္ ၁၆၅ ေပအျမင့္ရွိ ေရမ်က္ႏွာျပင္အထိ ေရာက္ရန္ တစ္ေပေက်ာ္ေက်ာ္ အလိုအထိ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ဆည္အတြင္း ၁၀ ေပအထိ ႏုံးတင္ပို႔ခ်ခံခဲ့ရသည္ဟု ရာဇၿဂိဳဟ္ဆည္မွ တာဝန္ရွိသူမ်ား၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ သိရသည္။
ရာဇၿဂိဳဟ္ဆည္၏ ေရအျမင့္သည္ မူလ ၁၆၅ ေပ ရွိရာ ၁၀ ေပ ႏုန္းတင္လိုက္သည့္ အခါ လက္ရွိ ဆည္အတြင္း ေရလက္ခံႏိုင္သည့္ အျမင့္ေပသည္ ၁၅၅ ေပအျမင့္သာ က်န္ရွိေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ ေရလက္ခံ သိုေလွာင္ႏိုင္မႈ မူလထက္ နည္းေနသည့္ဆည္အတြင္း မူလ ေခ်ာင္းျဖစ္သည့္ ေနရဥၹရာေခ်ာင္းမွ ေရမ်ား၊ တြီလြီေခ်ာင္းဖ်ားတြင္ ျဖစ္ေပၚေနသည့္ သဘာဝကန္အတြင္းမွ ေရမ်ား တစ္ၿပိဳင္နက္ စီးဝင္လာမည္ဆိုပါက ဆည္မက်ိဳးက်ႏိုင္ သည္ထားဦး ကန္ေဘာင္ေပၚမွ ေရမေက်ာ္ႏိုင္ဟု တပ္အပ္ေသခ်ာ မေျပာႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ ေျမထိန္းနံရံကို ခိုင္ခံ့ေအာင္လုပ္မည္ ဆိုပါကလည္း ေႏြရာသီကာလအတြင္း အျမန္ဆုံးလုပ္ရန္ႏွင့္ ၿဖိဳခ်မည္ ဆိုပါကလည္း ေႏြရာသီ ေရနည္းကာလတြင္ အျမန္ဆုံးလုပ္ရန္ ကေလးၿမိဳ႕ရွိ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ေျပာေရးဆိုခြင့္ ရွိသူမ်ားက တိုက္တြန္း ေျပာၾကားၾကသည္။
ထိုကဲ့သို႔ေသာ အဆိုးဝါးဆုံး အႏၲရာယ္ မေပၚေပါက္ေစရန္အတြက္ ေတာင္ၿပိဳကန္ကို ျပဳလုပ္ႏိုင္သည့္ နည္းလမ္းမွာ သုံးလမ္းရွိၿပီး တစ္နည္းမွာ ေရကန္အား ေရနည္းကာလတြင္ ဒိုင္းနမိုက္မ်ားျဖင့္ ၿဖိဳၿပီး ေဖာက္ခ်ျခင္း၊ ကန္အတြင္းမွ ေရမ်ားကန္ေပၚမွ မေက်ာ္ေစရန္ ေရစီးဆင္းႏိုင္သည့္ ကန္မွေရမ်ား ေခ်ာင္းအတြင္း စီးဝင္ေစရန္ ေရထုတ္ေျမာင္း ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ေရစီးလာမည့္ လမ္းေၾကာင္းတြင္ ရွိေနေသာ ဆည္အတြင္းရွိေရမ်ားကို ႀကိဳေလၽွာ႔ထားျခင္း စသည့္နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ပ်က္စီးဆုံး႐ႈံးမႈ မရွိေစရန္ ကာကြယ္ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္ဟု ပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္သည့္ ဦးေမာင္ေမာင္သန္းက ယင္း၏ ေဖ့ဘြတ္စာမ်က္ႏွာတြင္ ေဖာ္ျပထားခ်က္အရ သိရသည္။
အဆိုပါ နည္းလမ္းသုံးခုျဖင့္ ေတာင္ၿပိဳကန္ကို ျပဳလုပ္ရန္အတြက္မူ ေရနည္းကာလ ျဖစ္သည့္ ေႏြရာသီကာလအတြင္း ၿပီးစီးေအာင္ ျပဳလုပ္ရမည္ျဖစ္ၿပီး ထိုသို႔ ျပဳလုပ္ရန္အတြက္ ေငြေၾကးေျမာက္ျမားစြာ ကုန္က်မည္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ အကုန္အက်ခံ ျပဳလုပ္ရန္မွာလည္း ေရနည္းကာလျဖစ္သည့္ ေဖေဖာ္ဝါရီ၊ မတ္၊ ဧၿပီ၊ ေမစသည့္ ေလးလခန္႔အတြင္း ျပဳလုပ္ရမည့္အခ်ိန္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲႏွင့္ ဘတ္ဂ်တ္မ်ား ခ်ထားေပးမည္လား ဆိုသည္က ေျပာရန္ ခက္သည့္ အေျခအေနတြင္ ရွိေနသည္။
“သဘာဝေဘး အႏၲရာယ္အတြက္ အသုံးျပဳရမယ့္ အထူးရန္ပုံေငြေတြ ရွိတယ္။ အဲ့ဒါက စိုးရိမ္စရာမဟုတ္ဘူး။ တကယ္ စိုးရိမ္တာက လုပ္သင့္တဲ့ အခ်ိန္မွာ မလုပ္လိုက္ႏိုင္မွာကိုပဲ” ဟု ဦးေမာင္ေမာင္သန္းက ေျပာသည္။
ေတာင္ၿပိဳကန္မွ စီးဆင္းလာသည့္ ေရမ်ားေၾကာင့္ လူမ်ား အသက္အိုးအိမ္ဆုံး႐ႈံး ျခင္း မရွိပါကလည္း ေခ်ာင္းတစ္ေလၽွာက္ရွိ ကမ္းပါးမ်ား ၿပိဳက်ရာမွ ေတာင္ယာလုပ္ကိုင္ စားေသာက္သည့္ ေခ်ာင္းတစ္ေလၽွာက္ေန ေက်း႐ြာမ်ားမွ တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ေတာင္ယာစိုက္ခင္းမ်ား ပ်က္စီးမည့္အျပင္ အနိမ့္ပိုင္း လြင္ျပင္ျဖစ္ေသာ ကေလးလြင္ျပင္ရွိ လယ္ယာမ်ားအား ၂၀၁၅ ခုႏွစ္က ျဖစ္ေပၚခဲ့ သည့္ ေရႀကီးေရလၽွံမႈေၾကာင့္ ပ်က္စီးဆုံး႐ႈံးခဲ့သည့္ လယ္ယာစိုက္ခင္းသည္ ေနာက္တစ္ႏွစ္ အၾကာ ၂၀၁၆ မိုးရာသီတြင္ ထပ္မံပ်က္စီးမည္ ဆိုပါက ၂ ႏွစ္ဆက္တိုက္ လယ္ယာ ဥယ်ာဥ္မ်ား ပ်က္စီးဆုံး႐ႈံးမည့္ဒဏ္ကို ျပည္သူမ်ား ခံႏိုင္ပါ့မလားဆိုသည့္ အေျခအေနက စိုးရိမ္စရာ ျဖစ္သည္။
“မိုးရာသီတုန္းက ေျမၿပိဳမႈေၾကာင့္ ေတာင္ယာစပါးေတြ ပ်က္စီးကုန္ၿပီ။ ေတာင္ယာခင္းေတြ ဥယ်ာဥ္ၿခံေတြလည္း ပ်က္စီးတာေၾကာင့္ လာမယ့္မိုးရာသီ ဆန္ စားစရာ မရွိေတာ့တဲ့ အေျခအေနနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရတယ္”ဟု ေတာင္ၿပိဳကန္၏ ေအာက္ရွစ္မိုင္ေက်ာ္အကြာ တြီလြီေခ်ာင္းေဘးရွိ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ အထက္ေပေပါင္း ၄၀၀၀ ေက်ာ္တြင္ ေနထိုင္သည့္ တြန္းဇံၿမိဳ႕ နယ္ ဟန္ကင္ေက်း႐ြာမွ ေက်း႐ြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရမႉး ဦးရန္ဒိုးထန္က ေျပာသည္။
ေတာင္ၿပိဳကန္ႀကီး၏ အႏၲရာယ္ကို ေဒသခံမ်ားလည္း စိုးရိမ္လ်က္ရွိၾကသည္။ ေတာင္ၿပိဳကန္သို႔ ကိုယ္တိုင္ ေရာက္ဖူးသူလည္းျဖစ္ ကေလးၿမိဳ႕ေန ျပည္သူတစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည့္ ဦးရွမ္းေလးက “ပညာရွင္ေတြ ဆုံးျဖတ္ၿပီးရင္ေတာ့ ျမန္ျမန္လုပ္ေစခ်င္တယ္။ ဆည္ရဲ႕ ခံႏိုင္ရည္ အားကလည္း ဘယ္ေလာက္ရွိမွန္း မသိ။ အရင္ မိုးတြင္းကလည္း တစ္ႀကိမ္ ႀကဳံေတြ႕ခဲ့ရၿပီးၿပီ ဆိုေတာ့ မိုးမက်ခင္ ျမန္ျမန္ ေဆာင္႐ြက္ေစခ်င္တယ္” ဟု ဆိုသည္။
ေတာင္ၿပိဳကန္၏ ႀကီးမားသည့္ အႏၲရာယ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ သက္ဆိုင္ရာ ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ တာဝန္ရွိသူမ်ားကို မိုးရာသီ မတိုင္မီ ေတာင္ၿပိဳကန္အား မည္သို႔ ျပဳလုပ္မည္ ဆိုသည့္အေၾကာင္း ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ ခ်ျပရမည္ျဖစ္သကဲ့သို႔ ေရွာင္ရန္ ေဆာင္ရန္ အခ်က္မ်ားကိုလည္း အသိပညာေပး သတိေပးႏႈိးေဆာ္လုပ္ငန္းမ်ား ႀကိဳတင္ လုပ္ေဆာင္သင့္သည္ဟု အထက္ခ်င္းတြင္း လူငယ္ကြန္ရက္မွ ဦးေက်ာ္သက္ဝင္းက တိုက္တြန္းလိုက္သည္။

Credit : http://www.thevoicemyanmar.com/index.php/article/item/9882-tpl