" ဆီးခ်ိဳ၊ေသြးခ်ိဳ (Diabetes) ဆိုတာ ဒီလိုပါ လူတိုင္း ဖတ္ရႈေလ့လာထားသင့္ပါတယ္"

အခုတေလာ က်ေနာ္ အရမ္းအလုပ္မ်ားေနတဲ့အတြက္ ပို႔စ္အသစ္တင္တာေတြ ေနာက္က်ေနတဲ့အတြက္ အားလံုးကို ေတာင္းပန္ပါတယ္။
ဆီးခ်ိဳ၊ ေသြးခ်ိဳဆိုတာ အရင္တုန္းကေတာ့ ဖြံ႕ျဖိဳးျပီး ႏိုင္ငံေတြ၊ ခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာပဲ အျဖစ္မ်ားခဲ့ေပမယ့္ အခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ လူေနမွဳပံုစံေတြေျပာင္းလဲလာတာေတြေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔လို ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြမွာပါ အရမ္းကို အျဖစ္မ်ားလာပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ ပတ္၀န္းက်င္မွာကိုပဲ ၾကည့္ရင္ ပာုိလူ႔ၾကည့္လည္း ဆီးခ်ိဳနဲ႔၊ ဒီလူ႔ၾကည့္လည္း ဆီးခ်ိဳနဲ႔ အဲလိုမ်ိဳးထိေအာင္ျဖစ္လာပါတယ္။ အရင္တုန္းက ဆီးခ်ိဳကို လူခ်မ္းသာေရာဂါလို႔ ေခၚၾကေပမယ့္ အခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဆင္းရဲတဲ့သူေတြမွာကိုပဲ အမ်ားအျပားေတြ႕လာရပါျပီ။
ဆီးခ်ိဳလို႔ ေခၚၾကေပမယ့္ အမွန္ေတာ့ ေသြးထဲမွာ အခ်ိဳဓါတ္မ်ားတာပါ။ ေသြးထဲကေနမွ ဆီးထဲမွာပါလာတာပါ။ လူအမ်ားစုက ဆီးခ်ိဳရွိမွန္းကို မသိၾကပါဘူး။ အျခားေရာဂါစစ္ရင္းသိတာ၊ ဒါမွမပာုတ္ ဆီးခ်ိဳေၾကာင့္ အရမ္းနာမက်န္းျဖစ္မွပဲသိတတ္ၾကပါတယ္။ 

ဆီးခ်ိဳရွိေနျပီဆိုရင္ လူတစ္ေယာက္မွာ ေအာက္ပါ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ျပတတ္ပါတယ္။

• Thirst, dry mouth(ေရငတ္ျခင္း၊ အာေျခာက္ျခင္း)
• Polyuria(ဆီးသြားမ်ားျခင္း)
• Nocturia(ညဘက္ဆီးခဏခဏ ထသြားရျခင္း)
• Tiredness, fatigue, lethargy(ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း၊ ေနလို႔မေကာင္းျခင္း)
• Noticeable change in weight (usually weight loss) (ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်သြားျခင္း)
• Blurring of vision(အျမင္အာရံုမေကာင္းေတာ့ျခင္း)
• Pruritus vulvae, balanitis (genital candidiasis) (မိန္းမကိုယ္ယားယံျခင္း၊ လိင္တံယားယံျခင္း၊ ေရာင္ျခင္း)
• Nausea; headache(ပ်ိဳ႕အန္ျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း)
• Mood change, irritability, difficulty in concentrating, apathy(စိတ္အေျပာင္းအလဲျဖစ္ျခင္း၊ အာရံုစူးစိုက္မွဳက်လာျခင္း)

အထက္ပါေရာဂါလကၡဏာေတြျပလာျပီဆိုရင္ေတာ့ ဆီးခ်ိဳျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳကိုစစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။
ဆီးခ်ိဳကိုစစ္ေဆးမယ္ဆိုရင္ ေအာက္ပါအခ်က္ေတြကို စစ္ေဆးရပါမယ္။
Test urine for glucose and ketones(ဆီးကိုသၾကားဓါတ္ စစ္ေဆးျခင္း)
ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကိုလည္း စစ္ေဆးရပါတယ္။ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္စစ္ေဆးလို႔ ေအာက္ပါအခ်က္ေတြရွိမယ္ဆိုရင္ ဆီးခ်ိဳရွိမရွိ အတည္ျပဳႏိုင္ပါတယ္။
Fasting plasma glucose ≥ 7.0 mmol/L (126 mg/dL)
Random plasma glucose ≥ 11.1 mmol/L (200 mg/dL)
ဒီေနရာမွာ သတိျပဳရမွာက ဆီးခ်ိဳ ရွိမရွိ စစ္ေဆးတဲ့ေနရာမွာ ေသြးတြင္းဓါတ္ကို စစ္ေဆးရင္ အေၾကာထဲက ေသြးကိုဓါတ္ခြဲခန္းပို႔ျပီး စစ္ေဆးရပါတယ္။  အမ်ားအသံုးမ်ားတဲ့ လက္ထိပ္ကေသြးကို ေဖာက္ျပီးမစစ္ရပါဘူး။ လက္ထိပ္ကေသြးကို ေဖာက္စစ္တာက ဆီးခ်ိဳရွိတဲ့သူမွာ ဆီးခ်ိဳပံုမွန္ ရွိရဲ႕လားဆိုတဲ့ေနရာမွာ သံုးရတာပါ။ အထက္ပါအတိုင္းစစ္ေဆးျပီးလို႔ အေျဖကနည္းနည္းအျမင့္ပိုင္း ေရာက္ေနျပီဆိုရင္ ဆီးခ်ိဳရွိမရွိ စစ္ေဆးရန္ အျခားနည္းေတြကိုဆက္ျပီး စစ္ေဆးရပါေသးတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ ဒီေနရာမွာ မေဖာ္ျပေတာ့ပါဘူး။

ဆီးခ်ိဳေရာဂါမွာ ၂မ်ိဳးရွိပါတယ္။ Type I and Type II ပါ။ သူတို႔ကို ခြဲျခားရပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳျခင္းတူေနေပမယ့္ ကုသရပံုျခင္းက မတူလို႔ပါ။ အလြယ္မွတ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ Type I က အသက္ငယ္မွာျဖစ္ျပီး Type II က အသက္ၾကီးတဲ့သူမွာျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္တမ္းခြဲမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေအာက္ပါအခ်က္ေတြကိုမူတည္ျပီး ခြဲပါတယ္။

Comparative features of type 1 and type 2 diabetes

	Type 1	Type 2
Typical age at onset(စျဖစ္တဲ့အသက္)	< 40 yrs	> 50 yrs
Duration of symptoms(ေရာဂါလကၡဏာေပၚခ်ိန္)	Weeks	Months to years
Body weight(ကိုယ္အေလးခ်ိန္)	Normal or low	Obese
Ketonuria	Yes	No
Rapid death without treatment with insulin	Yes	No
Autoantibodies	Yes	No
Diabetic complications at diagnosis	No	25%
Family history of diabetes(ဆီးခ်ိဳမ်ိဳးရိုး)	Uncommon	Common
Other autoimmune disease	Common	Uncommon

ဆီးခ်ိဳေရာဂါကို အမ်ိဳးအစားခြဲျခားရာမွာ သိသာထင္ရွားတဲ့အခ်က္ေတြေၾကာင့္ ခြဲျခားရလြယ္ေပမယ့္ တခ်ိဳ႕လကၡဏာေတြကေတာ့ ၂မ်ိဳးစလံုးမွျဖစ္တတ္လို႔ခြဲျခားရခက္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔တစ္ခါတစ္ေလမွာ ဆီးခ်ိဳအမ်ိဳးအစားပာာ ခြဲလို႔မရျဖစ္ေနျပီး ကုသမွဳကို တံု႔ျပန္ပံုေပၚမူတည္ျပီးမွသာ ခြဲျခားလို႔ရလာတတ္ပါတယ္။
အျဖစ္မ်ားတာကေတာ့ ဆီးခ်ိဳ Type I ပာာ အသက္ ၄၀ေအာက္ေတြမွာ အျဖစ္မ်ားျပီး တျခားကိုယ့္ခႏၵာကိုယ္ကို ျပန္တိုက္တဲ့ေရာဂါေတြနဲ႔တြဲေနတတ္ပါတယ္။ Type II ကေတာ့ အသက္ၾကီးသူေတြမွာ အမ်ားစုျဖစ္ျပီး ေသြးတိုး၊ ႏွလံုးေရာဂါေတြနဲ႔တြဲျဖစ္တတ္ပါတယ္။
Type I ပာာ အင္ဆူလင္မထြက္လို႔ အဓိက အင္ဆူလင္ကို လိုအပ္တဲ့အမ်ိဳးအစားျဖစ္ျပီး Type II ကေတာ့ အင္ဆူလင္ကို တံု႔ျပန္ႏိုင္စြမ္း က်ဆင္းလာတဲ့အတြက္ အင္ဆူလင္မလိုအပ္ဘဲ အင္ဆူလင္ကို တုံ႔ျပန္ႏိုင္စြမ္းတက္တဲ့ ေဆးေတြပဲလိုအပ္ပါတယ္။

အင္ဆူလင္ဆိုတာ ခႏၵာကိုယ္ထဲက ပံုမွန္အားျဖင့္ သရက္ရြက္ကေနထြက္တဲ့ ေပာာ္မုန္းတစ္မ်ိဳးပါ။ အဲဒီ အင္ဆူလင္က ခႏၵာကိုယ္က စားသံုးလိုက္တဲ့ သၾကားဓါတ္ကို ဆဲလ္ေတြက အက်ိဳးရွိရွိသံုးစြဲႏိုင္ဖို႔အတြက္ အကူအညီေပးရပါတယ္။ အဲဒီအင္ဆူလင္မရွိရင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အဲဒီအင္ဆူလင္ကို ခႏၵာကိုယ္က တံု႔ျပန္ႏို္င္စြမ္းက်လာရင္ေသာ္လည္းေကာင္း ဆီးခ်ိဳဆိုတာ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။

ဆီးခ်ိဳေရာဂါကိုကုသရာမွာ သံုးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ပထမအခ်က္ကေတာ့ ဆီးခ်ိဳေ၀ဒနာရွင္ေတြအေနနဲ႔ ေနထိုင္မွဳပံုစံ၊ အစားအေသာက္ကို ျပင္ဆင္ရပါမယ္။ ေနာက္၂မ်ိဳးကေတာ့ ေသာက္ေဆးနဲ႔ ထိုးေဆးကုထံုးေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမွာ တစ္ခု သိထားသင့္တာက ဆီးခ်ိဳ၊ ေသြးတိုးေရာဂါေတြပာာ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသလို႔မရဘဲ ေရာဂါမဆိုး၀ါးေအာင္၊ ပံုမွန္အတိုင္းပဲ ရွိေနေအာင္ ထိန္းထားလို႔ပဲရပါတယ္။
က်ေနာ္ အေပၚမွာ ေဖာ္ျပထားသလိုပဲ Type I အမ်ိဳးအစားေတြပာာ အင္ဆူလင္မထြက္တဲ့အတြက္ အႏၱရယ္ရွိပါတယ္။ သူတို႔က အင္ဆူလင္ကို အသက္ရွင္ဖို႔အတြက္လိုအပ္လို႔ ေသာက္ေဆးနဲ႔မရဘဲ ထိုးေဆးကိုသံုးရပါတယ္။ ထိုးေဆးကို ထိုးရာမွာလည္း အသက္ရွင္ေနသမွ် ကာလပတ္လံုး ထိုးေနဖို႔လုိအပ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Type I သမားေတြပာာ ဆီးခ်ိဳအထူးကုမ်ားနဲ႔ ျပသျပီး ကုထံုးခံယူရပါတယ္။ Type II အမ်ိဳးအစားလို႔ထင္ျပီဆိုရင္ေတာ့ အရင္ဆံုးလုပ္သင့္တာက ေနထိုင္၊ စားေသာက္မွဳပံုစံကို ေျပာင္းလဲပစ္ရပါမယ္။ ေလ့က်င့္ခန္းမွန္မွန္ုလုပ္ျခင္း၊ အခ်ိဳေရွာင္ျခင္း၊ ပာင္းသီးပာင္းရြက္ႏွင့္ အသီးအႏွံမ်ား ပံုမွန္စားျခင္း၊ အရက္၊ ေဆးလိပ္ေရွာင္က်ဥ္ျခင္းတို႔ကို လုပ္ရပါတယ္။ ဒီလိုအမ်ိဳးအစားေတြမွာေတာ့ အဲလို ေနထိုင္စားေသာက္မွဳပံုစံကို ေျပာင္းေပးရင္ ဆီးခ်ိဳကိုထိန္းထားႏိုင္ပါတယ္။ အဲလိုမ်ိဳး ေျပာင္းလဲလို႔မွ ဆီးခ်ိဳကို မထိန္းထားႏိုင္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ေသာက္ေဆးမ်ားကို မွီ၀ဲရပါတယ္။

ဆီးခ်ိဳေရာဂါအတြက္ ေဆးထိုးေနရသူေတြ ေဆးေသာက္ေနရသူေတြအတြက္ ေသြးတြင္း သၾကားဓါတ္ကို စစ္ေဆးျခင္းက အလြန္အေရးပါပါတယ္။ ဒီလိုဆီးခ်ိဳရွိျပီးသားသူေတြမွာ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကို စစ္ေဆးရင္ေတာ့ လက္ထိပ္ကေသြးကို ယူျပီး အမ်ားစစ္ေနတဲ့ ဆီးခ်ိဳတိုင္းစက္နဲ႔ စစ္ေဆးလို႔ရပါျပီ။
၁။ အင္ဆူလင္ထိုးေနရတဲ့ သူေတြမွာေတာ့ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကို ေန႔တိုင္းစစ္သင့္ပါတယ္။ အဲလိုေန႔တိုင္းမွန္မွန္ စစ္ေပးမွ လိုအပ္တဲ့ အင္ဆူလင္ပမာဏကို သိရွိႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ အသင့္ေတာ္ဆံုးကေတာ့ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကို ေန႔လည္စာမစားခင္တၾကိမ္နဲ႔၊ ညဘက္ အိပ္ရာ၀င္ခါနီးတစ္ၾကိမ္ စစ္သင့္ပါတယ္။ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကို 5-8mmol/L (90-144mg/dl) ၾကားမွာ ရွိေနေအာင္ထိန္းထားသင့္ပါတယ္။
၂။ ေသာက္ေဆးေသာက္ေနရတဲ့သူေတြ အတြက္ကေတာ့ လူနာအဆင္ေျပသလိုစစ္ေဆးလို႔ရပါတယ္။ ေနထိုင္လို႔မေကာင္းဘူး၊ ဆီးခ်ိဳတက္ေနတယ္လို႔ ထင္တဲ့အခ်ိန္မွာ စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ အျခားေရာဂါေတြျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္၊ Steroid ေဆးမ်ားေသာက္သံုးေနရခ်ိ္န္၊ ကုသမွဳအေျပာင္းအလဲေတြလုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ မွန္မွန္ စစ္ေဆးေပးရပါမယ္။ ျဖစ္သင့္တာကေတာ့ တစ္ေန႔ကို မနက္စာမစားခင္တစ္ခ်ိန္နဲ႔ ေန႔လည္စာစားျပီး ၂နာရီၾကာတဲ့အခ်ိန္မွာ တစ္ၾကိမ္စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ နံနက္စာမစားခင္မွာ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကို 4-7mmol/L (72-126mg/dl) နဲ႔ ေန႔လည္စာစားျပီး ၂နာရီအခ်ိန္မွာေတာ့ 4-10mmol/L (72-180mg/dl) ၾကားမွာရွိေနေအာင္ ထိန္းထားသင့္ပါတယ္။

အခုဆက္လက္ေဖာ္ျပမွာကေတာ့ ဆီးခ်ိဳေ၀ဒနာရွင္ေတြအတြက္ လုိက္နာသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြ၊ ေျပာင္းလဲသင့္တဲ့ ေနထုိင္စားေသာက္မွဳေတြ၊ မွီ၀ဲရမယ့္ ေဆး၀ါးေတြအေၾကာင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနထိုင္စားေသာက္မွဳပံုစံေျပာင္းလဲျခင္းပာာ Type I ေရာ Type II အတြက္ပါ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ပံုမွန္ျဖစ္ေနဖို႔ အဓိကအေၾကာင္းအရင္းအေနနဲ႔ပါ၀င္ေနပါတယ္။

ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွားမွဳကို မွန္မွန္လုပ္ျခင္း (ပံုမွန္အားျဖင့္ တစ္ေန႔ကို တစ္နာရီေလာက္ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွားမွဳ ျပဳေပးသင့္ပါတယ္။)၊ အစားအေသာက္ကို ေရြးခ်ယ္စားသံုးျခင္း၊ ေရွာင္က်ဥ္ျခင္း၊ အရက္ေသာက္သံုးမွဳကို ေလ်ာ့ခ်ျခင္း၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းကို ေရွာင္က်ဥ္ျခင္းတို႔က ဆီးခ်ိဳေ၀ဒနာရွင္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ျပဳလုပ္ရပါလိမ့္မယ္။

အစားအေသာက္စားခ်ိန္မွာ ဆီးခ်ိဳေ၀ဒနာရွင္ေတြအတြက္ Plate model လို႔ေခၚတဲ့ စားေသာက္မွဳပံုစံတစ္ခုကို ရွင္းျပပါမယ္။ Plate model ဆိုတာ ပန္ကန္ျပား တစ္ခ်ပ္နဲ႔ ေန႔လည္စာ၊ ညစာ စားေသာက္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ အဲဒီပန္ကန္ျပားရဲ႕ ၅ပံု၁ပံုကို အသား၊ငါး၊ ဥမ်ားကိုထားပါ။ က်န္တဲ့ပန္ကန္ျပားရဲ႕ တစ္၀က္ကို ထမင္း၊ အာလူး၊ ေပါင္မုန္႔ တို႔ကိုထားပါ။ က်န္တဲ့တစ္၀က္ကိုေတာ့ ပာင္းသီးပာင္းရြက္နဲ႔ အသီးအႏွံတို႔ကို ထားရပါမယ္။ ဆီးခ်ိဳသမားတစ္ေယာက္ပာာ အစားအေသာက္စားတဲ့အခါမွာ အဲလိုမ်ိဳးပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ စားသံုးရပါမယ္။ ထို႔ျပင္ အဆီမ်ားေသာအစားအစာမ်ား၊ အငန္စာမ်ား ကိုေလွ်ာ့စားရပါမယ္။ သၾကားမပါတဲ့ အစားအေသာက္မ်ားကို စားသံုးရပါမယ္။ ဆီးခ်ိဳေ၀ဒနာရွင္ေတြအတြက္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းကလည္း အလြန္အေရးပါပါတယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကို ပံုမွန္ျဖစ္ေအာင္ထားႏိုင္ရင္ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္လည္း ပံုမွန္ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ ထို႔ျပင္ ၀ျခင္းရဲ႕ေနာက္ဆက္တြဲေတြျဖစ္တဲ့ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ေသြးတိုးေရာဂါစတဲ့ ေရာဂါေတြကိုလည္း ကာကြယ္ျပီးျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ကို္ယ္အေလးခ်ိန္မ်ားတာပာာ ခႏၵာကိုယ္က အင္ဆူလင္အေပၚတံု႔ျပန္တာကို ေလ်ာ့က်ေစလို႔ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကိုမ်ားေစပါတယ္။

ေဆးကုထံုးအေနနဲ႔ကေတာ့ Type I မွာေတာ့ အင္ဆူလင္အဓိကလိုအပ္လို႔ အင္ဆူလင္ကိုပဲထိုးရပါတယ္။ အင္ဆူလင္ပာာ ေသာက္ေဆးပံုမ်ိဳးလုပ္လို႔မရတဲ့အတြက္ သူ႔ကိုထိုးေဆးအေနနဲ႔ပဲ ရွိပါတယ္။ ခႏၵာကိုယ္ရဲ႕လိုအပ္ခ်က္အေပၚမူတည္ျပီး ထိုးရပါတယ္။
Type II မွာေတာ့ ေသာက္ေဆးအမ်ားအျပားရွိပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာစမ္းသပ္ခဲ့တာမွာေတာ့ Biguanides နဲ႔ Sulphonylureas ပာာ ဆီးခ်ိဳကိုကုတာမွာ အဓိကကုထံုးအေနနဲ႔ရွိေနပါတယ္။ အျခားေဆးေတြအေနနဲ႔  α-glucosidase inhibitors, the thiazolidinediones and the dipeptidyl peptidase 4 inhibitors တို႔ရွိၾကပါတယ္။ ေဖာ္ျပပါေဆးေတြကို ဆီးခ်ိဳေရာဂါကို ကုတဲ့အခါမွာ တစ္ခုျခင္းေသာ္လည္းေကာင္း ႏွစ္ခု သံုးခုတြဲျပီးေသာ္လည္းေကာင္း ေရာဂါအေျခအေနေပၚမူတည္ျပီး အသံုးျပဳရပါတယ္။

Biguanides
ဒီအမ်ိဳးအစားမွာေတာ့ Metformin လို႔ေခၚတဲ့အမ်ားသိၾကတဲ့ ဆီးခ်ိဳေဆးပါ၀င္ပါတယ္။ Metformin ပာာ အခုအခါမွာ ဆီးခ်ိဳေရာဂါကိုကုသရာမွာ အဓိကအသံုးျပဳၾကပါတယ္။ Metformin ကို၀တဲ့ Type I လူနာေတြမွာ အင္ဆူလင္နဲ႔အတူတြဲဖက္ အသံုးျပဳပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေဆးအမ်ိဳးအစားပာာ Sulphonylureas ထက္စာရင္ေတာ့ ဆိုးက်ိဳးပိုမ်ားပါတယ္။ Metformin ကို Sulphonylureas နဲ႔လည္း တြဲဖက္ျပီး အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ Metformin ပာာ Sulphonylureas ထက္စာရင္ ၀တဲ့သူေတြမွာပိုျပီး အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။
Metformin ပာာ အသည္းမေကာင္းတဲ့သူေတြ၊ ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းတဲ့သူေတြ၊ အရက္အလြန္အကၽြံေသာက္သံုးသူေတြမွာ အသံုးျပဳရင္ Lactic acidosis လို႔ေခၚတဲ့ ေသေစႏိုင္တဲ့အေျခအေနကို ျဖစ္ေပၚႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမ်ိဳးမွာဆိုရင္ေတာ့ အင္ဆူလင္ကို အစားထိုးအသံုးျပဳရပါတယ္။

Sulphonylureas
ဒီေဆးကိုေတာ့ ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွားမွဳ၊ အစားအေသာက္နဲ႔ ဆီးခ်ိဳကို ထိန္းလို႔မရေတာ့တဲ့ မ၀တဲ့လူနာေတြမွာ အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ Metformin က အင္ဆူလင္တံု႔ျပန္ႏိုင္စြမ္းကိုတတ္ေစတဲ့ ေဆးျဖစ္ျပီး ဒီအမ်ိဳးအစားကေတာ့ အင္ဆူလင္ပိုထြက္ေစတဲ့ေဆးျဖစ္ပါတယ္။ Sulphonylureas ပာာကိုယ္အေလးခ်ိန္ကိုတက္ေစျပီး ခႏၵာကိုယ္ကလည္း အင္ဆူလင္ကိုတံု႔ျပန္ႏိုင္စြမ္းက်လာတတ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ အမ်ားဆံုးအသံုးျပဳတဲ့ Sulphonylureas ကေတာ့ Gliclazide, Glemipiride တို႔ျဖစ္ၾကပါတယ္။

ဒီေနရာမွာက်ေနာ့္ အေနနဲ႔အဓိကသိေစခ်င္တာကေတာ့ ဆီးခ်ိဳေရာဂါလကၵဏာေတြ၊ ဆီးခ်ိဳကို အတည္ျပဳတဲ့ စမ္းသပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ေတြကိုပဲ အဓိကသိေစခ်င္တာပါ။ ဆီးခ်ိဳကို ကုသတဲ့ကုထံုးေတြအေနနဲ႔ကေတာ့ ရွဳပ္ေထြးတဲ့အတြက္ ဗပာုသုတ သေဘာမ်ိဳးသာထည့္သြင္းေပးထားပါတယ္။
ဆီးခ်ိဳပာာ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ေရာဂါတစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳကိုေစာေစာစီးစီး သိျပီး ကုသမွဳခံယူထားရင္ေတာ့ အေျခအေနေကာင္းေပမယ့္ ေနာက္က်မွသိရင္ တျခားေရာဂါေတြနဲ႔ေပါင္းျပီး ဆိုးက်ိဳးေတြမ်ားတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ဆီးခ်ိဳမျဖစ္ေအာင္ အေနအထို္င္၊ အစားအေသာက္ေတြကို ဆင္ျခင္ရပါမယ္။ ဆီးခ်ိဳကို သတိအျမဲရွိေနရန္လိုအပ္ျပီး စစ္ေဆးေနသင့္ပါတယ္။ ျဖစ္လာရင္လည္း ေစာေစာစီးစီး ကုသမွဳခံယူသင့္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ 
( by Thurein Hlaing Win  )


Credit : http://academicmedicines.blogspot.co.uk/2012/05/diabetes.html