" ပုခံုးဆစ္ရယ္က တျဖစ္ျဖစ္ကိုက္တယ္ကြဲ ့.. " ( ပခံုးအဆစ္ အရြတ္ ေအးခဲျခင္း သို့မဟုတ္ ေယာင္ယမ္းကိုက္ခဲျခင္း)

စာေရးရမွာ ပ်င္းတာေရာ ၊ ေရးဖို ့ရာ အေၾကာင္း ထူးေထြ မရွိတာေၾကာင့္ ေရာ ဘာ ပို့စ္ မွ မေရးျဖစ္တာ အေတာ္ၾကာျပီၤ
ေပါ့ ။ ေနာက္ အေၾကာင္းတရပ္ကေတာ့ ေညာင္းညာ ကိုက္ခဲ ေဝဒနာ တခုေၾကာင့္ လည္း စာ မေရးခ်င္ မေရးနိုင္
ျဖစ္ေနပါတယ္ ။ ကိုယ့္ ေဝဒနာ ကိုယ္ျပန္စမ္းစစ္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ အသက္ကေလးရယ္ ကေထာက္တာ တေၾကာင္း၊ အစားအေသာက္ မဆင္ျခင္တာ တေၾကာင္း ၊ အေန အထိုင္ မတတ္တာတေၾကာင္း တို ့ေၾကာင့္ ျဖစ္လာရတဲ့ ေဝဒနာ
ေလးမွ်သာပါပဲ ။ အသက္နဲ ့အေဝးၾကီး ေပမဲ့ ေနရထိုင္ရ လွဳပ္ရွားရတာ ကသိကေအာင့္ နဲနဲပါးပါးေတာ့ ျဖစ္တဲ့ ေဝဒနာ ၊ frozen-shoulder( ေခၚ) adhesive capsulitis ၊ ျမန္မာလို အနီးစပ္ဆံုးဘာသာျပန္ရရင္ ပခံုးအဆစ္ အရြတ္
ေအးခဲျခင္း သို့မဟုတ္ ေယာင္ယမ္းကိုက္ခဲျခင္း လို့ ေခၚဆိုရမယ္ ထင္ပါတယ္။ဘယ္သူမွ ေရွာင္လြဲလို့ မရတဲ့ “ အို၊နာ၊ ေသ ” ျဖစ္စဥ္အရ သင္လည္း တေန ့နာ ရအံုးမွာ အမွန္ပါပဲ ။ နာက်င္မွဳ အနည္း အမ်ားကေတာ့ ကိုယ့္ေပၚတည္ပါတယ္။ တခ်ိဳ့လည္း ဒီလို မဲ့ျပံဳးျပီး နာတတ္ၾကတယ္ ။

( ဖြားကိက ဒီပံုမွာ ျပထားတဲ့ ေမာ္ဒယ္ဂဲလ္ေလးထက္ အဆတစ္ေထာင္မွ် ပို ေခ်ာပါတယ္.. း)) 

 အေပၚယံ အေရျပားတေထာက္သာ ေခ်ာလွေနၾကေပမဲ့ အပုပ္ေကာင္ရုပ္ေဆာင္ေနၾကတာကို တရားသေဘာအရ
ၾကည့္ျမင္တတ္ၾကရင္ အတြင္းက်က် ဆက္ၾကည့္နိုင္ၾကပါတယ္ ။ေခ်ာေခ်ာလွလွ ပုခံုးေလးရဲ့ အတြင္းမွာ ေတာ့ ဒီလိုပံုပါ ။အရိုး၊ အရြတ္ေတြ အေျမွးေတြ နဲ့ တကယ့္တကယ္ဆို ဘယ္လိုမွ အျမင္မလွပါဘူး ။

ပုခံုးဆစ္ေအးခဲျခင္း (frozen-shoulder သို့မဟုတ္ adhesive capsulitis ) အလြယ္တကူ ဆိုရရင္ ပုခံုးဆစ္နာျခင္း ဟာ အဆစ္ထဲမွာ ရွိတဲ့ အရြတ္ ၾကြက္သားေမွ်ာင္း အေျမွးအိတ္ စသည္တို ့ မွာ မေတာ္တဆ ထိခိုက္ဒါဏ္ရာ ရတဲ့အခါ သို့မဟုတ္ ေယာင္ယမ္းျခင္း တို ့ေၾကာင့္ ျဖစ္လာရတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲေဝဒနာ တခုပါ ။ အသက္အရြယ္ ၾကီး လာတာနဲ့ အမွ် အဆစ္မွာ တြယ္ကပ္ေနၾကတဲ့ အရြတ္ အေၾကာ ၾကြက္သား တို့လည္း တင္းမာလာတတ္ၾကတယ္ ။ အဆစ္ထဲမွာ ရွိတဲ့ ဂ်ယ္လီလို အရည္တမ်ိဳး ( synovial fluid) ဟာလည္း ေလ်ာ့နည္းလာတတ္ၾကတယ္ ။ ဒီေတာ့ frozen-shoulder ျဖစ္ဖို့
အေျခအေနေပးလာတယ္။ ပုခံုးဆစ္နာတဲ့ေရာဂါဟာ တခါတရံမွာ သူ ့ခ်ည္းသက္သက္ျဖစ္တတ္ျပီး တခါတရံမွာ ေက်ာရိုးဆစ္ ၊ လည္ပင္းဆစ္ အေၾကာအရြတ္နာက်င္မွဳေတြနဲ့ အတူတူ တျပိဳင္ထဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္..။ ကြန္ျပဴတာ ၾကာရွည္သံုးရာမွာ ပံုစံမွန္စြာ မထိုင္ေသာသူမ်ား အထူးဂရုျပဳဖို ့လိုပါတယ္။ လည္ပင္းဆစ္ နာတဲ့ အေၾကာင္းကို ေနာက္မွ သပ္သပ္ေျပာပါမယ္။ ခု ဦးဆံုး ပုခံုးဆစ္ အေၾကာင္းပဲ ေျပာၾကရေအာင္။ ပုခုံးဆစ္ရဲ့ ဖြဲ ့စည္းပံု ကို အနဲအက်ဥ္း သိမွ နာက်င္ျခင္း အေၾကာင္းကို ပို သိနားလည္လြယ္မွာပါ။ ပံုမွာ ျပထားတဲ့ အတိုင္း ပုခံုးဆစ္ရဲ့ ဖြဲ့စည္းပံု အလြယ္တကူေျပာရရင္ ေရွ ့မွာ ေကာ္လာရိုး ေခၚ ညွပ္ရိုး ( Clavicle) ၊ ေနာက္မွာ လက္ျပင္ရိုး( Scapular) ၊ ေဘးမွာ လက္ေမာင္းရိုး( Humerus) တို ့ ရွိပါတယ္။ သူ ့ကို ၾကြက္သား ေတြ ၊ အရြတ္ေတြ နဲ့ တြယ္ဆက္ထားၾကတယ္။

ပုခံုးဆစ္ေတြ ဘာေၾကာင့္နာလာရတာလည္း ။ 

အဓိက အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ေယာင္ယမ္းျခင္း( Inflammation ) ေၾကာင့္ပါပဲ ။ ။ ( အေပၚပံုမွာ အျပာေရာင္ နဲ့ ကြင္းျပထားတဲ့) ၊ အရိုး ၃ ခု ရဲ့ အလယ္မွာ ညပ္ေနသလို ေနရတဲ့ ၾကြက္သားနဲ့ အရြတ္ ဟာ တခါတရံမွာ( ဥပမာ- အျပင္းအထန္ လွဳပ္ရွားမိတဲ့ အခါ ၊ဒါမွ မဟုတ္ ထိခိုက္ဒါဏ္ရာရတဲ့ အခါ ) ေယာင္ယမ္းလာတတ္တယ္ ၊ အဲ့ဒီအခါက်ရင္ အနည္းငယ္ လွဳပ္ရွားလိုက္တာနဲ့ ပုခံုးဟာမခံမရပ္နိုင္ေအာင္ နာက်င္တတ္တယ္။ ပံုမွာအနီေရာင္နဲ့ ျပထားသလို အလယ္အလတ္ အျမင့္ေလာက္ ေျမွာက္မိရင္ ၾကြက္သားဟာ ဖိညပ္ခံရလို့ ပိုျပီး နာတတ္တယ္။

ပုခံုးဆစ္ေတြ နာလာရင္ ဘယ္လို လုပ္ၾကမလည္း။ 

( 1 ) Analgesic -ခ်က္ခ်င္းလတ္တေလာျဖစ္တဲ့ ေယာင္ယမ္းျခင္း (Acute Inflammation )ကိုေတာ့ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး စားျခင္း၊ အျပင္းအထန္ နာက်င္ေနရင္ေတာ့ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး ထိုးျခင္းျဖင့္ သက္သာေစနိူင္ပါတယ္ ။

(2)Heat - အဲ့ဒီေနာက္မွာ နာေနတဲ့ အဆစ္ကို နာတဲ့ပုခံုးဆစ္ ကို ဦးစြာ ေရေႏြးအိပ္ (သို့) ေရေႏြးစိမ္ျပီးညွစ္ထားတဲ့ မ်က္ႏွာသုပ္ပုဝါ နဲ့ ၅ မိနစ္မွ် အုပ္ေပးပါ ။ ( တကယ္လို ့ ထိခိုက္ဒါဏ္ရာရျပီးျပီးခ်င္း ဆိုရင္ေတာ့ ၂ရက္အတြင္းမွာ ၄နာရီမွ ၆နာရီျခားျပီး ၁၅ မိနစ္စီ၊ ေရခဲအုပ္ရပါမယ္ ။အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ ဒီလို ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ဖို ့ မသင့္ေတာ္ေသးပါဘူး ။ အေယာင္ ေလ်ာ့တဲ့အထိ အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆး စား ျပီး ၊ အနားယူ၊ ျပီးမွသာ လုပ္သင့္ပါတယ္ )

(3) Position- အေနအထားမမွန္လို့ ျဖစ္တာ ဆိုေတာ့ နာေနတဲ့ ပုခံုးကို အနားေပးရပါမယ္။ လက္ေမာင္းကို ေဘးတိုက္ အေပၚေအာက္ ေျမွာက္ျခင္း ခ်ျခင္းေတြကို ျပင္းထန္စြာ မျပဳလုပ္သင့္ေသးပါဘူး..

(4) Exercise -ပုခံုးနာေနရင္ ဘယ္လို ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္မလည္း.. ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္နည္းမ်ားစြာ ရွိပါတယ္ ။ အလြယ္တကူ လုပ္နည္း တခ်ိဳ ့ကို ေနာက္ဖက္မွာ အေသးစိတ္ ေဖါက္သည္ခ်ပါမယ္ ။

(5) Injection - နာက်င္ေယာင္ယမ္းေနတာဟာ ေဆးထိုး ေဆးစားလို့ မွ မေပ်ာက္ပဲ ျပင္းထန္စြာခံစားေနရပါက အဆစ္ထဲသို့ Steroid ပါတဲ့ ေဆးမ်ိဳးထိုးေပးလို့ရပါေသးတယ္ ၊ ဒီနည္းကိုေတာ့ ကၽြမ္းက်င္သူဆရာဝန္မ်ားျဖင့္သာ ကုသမွဳ ခံယူသင့္ပါတယ္။

 

(6) Physiotherpy-မၾကာခဏ နာတတ္ေနျပီဆိုရင္ေတာ့ ေလ့က်င့္ခန္းနဲ့ တြဲဖက္ျပီး ဒီလို စက္ကိရိယာကူညီအသံုးျပဳျခင္းနည္းျဖင့္ သက္သာေပ်ာက္ကင္းေစနိုင္ပါတယ္။ ပံုအခ်ိဳ ့ ျပထားပါတယ္။

ဒါက Short Wave Theraphy ပါ ။ 

 ဒီပံုက Ultrasound Theraphy ပါ။ 

 

ဒီပံုကေတာ့ Vibration Wave Theraphy ပါ 

(7) Surgery - ခြဲစိပ္ကုသျခင္း -ဒါကေတာ့ အေပၚကနည္းေတြနဲ့ မေပ်ာက္မွသာ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ မွ စဥ္းစားကုသဖို ့ပါ ။ ပုခံုးဆစ္နာေနရင္ လုပ္လို့ရတဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ားထဲမွ အလြယ္တကူ နည္းမ်ား - Weighted pendulum stretch ခါးအနဲငယ္ ကိုင္းျပီး နာတဲ့ ပုခံုးဆစ္ရွိတဲ့ လက္ေမာင္းကို ေအာက္ဖက္ တြဲေလာင္းခ်ျပီး နာရီခ်ိန္သီး လႊဲသလို ေရွ ့ေနာက္ လႊဲေပးပါ ။ ထို့ေနာက္ ဘယ္ညာ ေဘးတိုက္ ၊ အဝိုင္းပံု စသျဖင့္ လွဳပ္ရွားေပးပါ ( အကြာ အေဝး သိပ္အေဝးၾကီး လႊဲရန္မလို ။ ၁ ေပ အကြာ ေလာက္သာ လႊဲေပးပါ ။ အခါ ၂၀ မွ်လႊဲ ပါ ။အဆစ္နာက်င္မွဳ ရွိလာရင္ေတာ့ လွဳပ္ရွားမွဳေတြ ရပ္လိုက္ပါ ) ။ ဒီေလ့က်င့္ခန္းကို တေန ့မွာ ၂ ၾကိမ္ မွ် လုပ္နိုင္ပါတယ္ ။ ဒီလို လုပ္ေပးျခင္းျဖင့္ ေတာင့္တင္းေနတဲ့ အေၾကာ အရြတ္ေတြ ေျပေလွ်ာ့ေစပါတယ္ ။

ရက္ အနည္းငယ္ၾကာလာတဲ့အခါ လက္ထဲမွာ ၁ေပါင္မွ ၂ေပါင္ခန့္ ရွိတဲ့ အေလးခ်ိန္တခု ( ဥပမာ ေရ ထဲ့ထားတဲ့ ေသာက္ေရသန့္ဘူး ေသး တဘူး ) ကုိင္ျပီး အထက္မွ လွဳပ္ရွားမွဳ မ်ား အတိုင္း လွဳပ္ေပးပါ ။ အဲ့ဒီ ေလ့က်င့္ခန္းျပီးရင္ Passive stretching exercises ေခၚတဲ့ ေအာက္ပါ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ား ဆက္လုပ္ပါ ။

 

Armpit stretch - ေကာင္းေနတဲ့လက္တဖက္ အကူအညီနဲ့ နာေနတဲ့လက္ကို မျပီး ၊ ပုခံုးထက္နိမ့္တဲ့ စားပြဲ မ်က္ႏွာျပင္ေပၚ တင္ပါ ။ ျပီးရင္ ပံုမွာ ျပထားသလို နာေနတဲ့ပုခံုး လက္ေမာင္းကို အထက္သို ့အနည္းငယ္ ၾကြ ေပးပါ။

 

Finger walk - နံရံအနား တထြာခန့္အကြာ မ်က္ႏွာအပ္ျပီး ပံုမွာျပထားသလို လက္ေခ်ာင္းမ်ားအေပၚသို့ေရႊ ့ေပးျခင္းျဖင့္ လက္ေမာင္းကို ပုခံုး ထက္ျမင့္ေအာင္ ေျဖးေျဖးခ်င္း ပင့္တင္ေပးပါ ။

 

 ဒီေအာက္က ပံုေလးေတြ အတိုင္း လွဲရင္း၊ရပ္ရင္း လက္လႊဲ လွဳပ္ရွားလို့လည္းရပါတယ္။

 

 ဒါ့အျပင္ ေအာက္မွာ ျပထားသလိုမ်ိဳးေတြလုပ္နိုင္ပါေသးတယ္။

Towel stretch- မ်က္ႏွာသုပ္ပုဝါအေသးကို ပံုမွာ ျပထားသလို ေကာင္းေသာလက္က အေပၚမွ ကိုင္ျပီး နာေနေသာ ဖက္မွ လက္က ေအာက္မွ ကိုင္ကာ အထက္ေအာက္ ဆြဲတင္ ဆြဲခ် လုပ္ေပးပါ ။ မ်က္ႏွာသုတ္ပုဝါအား ၄၅ ဒီဂရီေစာင္းေအာင္ ကိုင္ျပီး ဆြဲပါ။ ထို ့ေနာက္ ေရျပင္ညီ အတိုင္း ေဘးတိုက္ ဆြဲေပးပါ ။( တခ်ိဳ ့လည္း ေရွ ့တပံုမွာ ျပထားသလို အထက္ေအာက္ ဆြဲၾကပါတယ္)
 Outward rotation exercise-

ပံုမွာျပထားသလို မ်က္ႏွာသုတ္ပုဝါတခုကို လက္ေမာင္းနဲ့ကုိယ္လံုးအၾကားခံထားျပီး ၉၀ ဒီဂရီ တံေတာင္ဆစ္ေကြး အေနအထား ျဖင့္ ေရျပင္ညီမ်က္ႏွာျပင္အတိုင္း လက္ႏွစ္ဖက္ျဖင့္ သားေရပတ္အား တင္းေအာင္ ဆြဲကိုင္ထားပါ။ ျပီးလွ်င္ နာေနေသာပုခံုးဘက္ရွိ တံေတာင္ဆစ္ ေကြးမွ ေနျပီး လက္ေမာင္းအား အျပင္သို ့ဆြဲလွည့္ပါ .၃လက္မ အကြာအေဝးေလာက္ေရာက္လွ်င္ ၅စကၠန့္မွ် ထိန္းကိုင္ထားပါ ။ ထိုသို ့ ၁၀ ခါမွ် ၁၅ခါထိ ျပဳလုပ္ပါ ။

 

 Inward rotation exercise- ထို့နည္းတုူစြာ သားေရပတ္အား တံခါးလက္ကိုင္သို့မဟုတ္ သင့္ေတာ္တဲ့ အျမင့္ ရွိတဲ့ေနရာမွာခ်ိတ္ျပီး လက္ေမာင္းအား အတြင္းသို ့ ဆြဲလွည့္ေသာနည္းကိုျပဳလုပ္ပါ ။ သို့မဟုတ္ ဤပံုအတိုင္း လက္ေမာင္းကို ဆန့္က်င္ဖက္ လားရာမ်ားအတိုင္း အတြင္း ႏွင့္ အျပင္သို ့တင္းေအာင္ ဆြဲလွည့္ျခင္း ေလ့က်င့္ခန္းမ်ိဳး လုပ္နုိင္ပါတယ္။

 Lifting exercise- ထို့ေနာက္ ပံုမွာျပထားသလို သားေရပတ္ကို တံေတာင္ဆစ္ေကြးမွာ စြပ္ျပီး လက္ေမာင္းကို ၅လက္မ ခန့္ အကြာသို ့ေဘးတိုက္ ေျမွာက္ေပးျပီး ၅စကၠန့္မွ် တင္းထား တဲ့ ေလ့က်င့္ခန္း ကိုလုပ္ေပးပါ။ ဒီလို ေလ့က်င့္ခန္းေတြကို ပုခံုးဆစ္ နာတတ္သူမ်ားအေနနဲ့ ေရရွည္လုပ္သြားနိူင္ပါတယ္။ဒါဆိုရင္ သင့္ပုခံုးဆစ္ ေနာက္ထပ္ တၾကိမ္ ထပ္ေယာင္ဖို့ အခြင့္အေရး နဲသြားပါမယ္။ ပုခုံးရိုး အဆစ္ေတြရဲ့ ဖြဲ ့စည္း လွဳပ္ရွား ပံု ေလး ကို ဒီေနရာ မွာ ရွင္းလင္းစြာ ၾကည့္နိုင္ပါတယ္ ။ ဒါေလးကေတာ့ ပခံုးအဆစ္ အရြတ္ ေအးခဲျခင္းမွ ကာကြယ္ရန္ အတြက္ ေလ့က်င့္ခန္းေလးပါ ။ ဗီဒီယို ပံု နဲ့ဆိုေတာ့ လိုက္လုပ္ရတာ အဆင္ေျပပါတယ္။ ရွည္ရွည္ေဝးေဝး ေရးေန ဖတ္ေနစရာ မလိုေတာ့ဘုူးေပါ့ ။ အခ်က္အလက္နဲ့ ပံုမ်ားကို ဒီေနရာ ။ မ်ား မွ ရယူပါတယ္။ တခ်ိဳ ့ပံုေတြကေတာ့ အလုပ္ဌာန အတြင္းမွ ယူထားတာပါ။ လည္ပင္းဆစ္ ေက်ာရိုးဆစ္ေတြနာက်င္တဲ့ အေၾကာင္း ေနာက္မွ သပ္သပ္ ေဖါက္သည္ခ်ပါမယ္။ ဆက္စပ္ေနတဲ့ နာက်င္မွဳတခ်ိဳ ့ကို ဒီေနရာ ေတြ ၁ နဲ့ ၂ မွာ ဖတ္နိုင္ပါေသးတယ္။ နာက်င္မွဳဒုကၡမ်ားမွ အတတ္နိုင္ဆံုးကင္းေဝးေနထိုင္နိုင္ၾကပါေစ။


Credit : http://kiki-idiotlove.blogspot.co.uk/2011/06/blog-post_21.html